Л. М. Шипитсйна И. А. Вартанян анатомия, ФİЗİология ва патология eшитиш, нуқҚ ва кўриш органлари


Болаларда кўзнинг мотор компонентининг ривожланиши содир бўлади - ёш билан аста-секин. Кўзларга ёрқин нур сочганда, янги туғилган чақалоқ уларни қоплайди. Бу реактсия



Download 1,9 Mb.
bet175/233
Sana12.07.2022
Hajmi1,9 Mb.
#779479
1   ...   171   172   173   174   175   176   177   178   ...   233
Bog'liq
1Anatomiya, fiziologiya

Болаларда кўзнинг мотор компонентининг ривожланиши содир бўлади - ёш билан аста-секин. Кўзларга ёрқин нур сочганда, янги туғилган чақалоқ уларни қоплайди. Бу реактсия кўр рефлекс деб аталади Янги туғилган чақалоқларда туғруқдан кейинги даврнинг биринчи ўн йиллигида индикатив ҳаракатлар қайд этилади
329 

кўзлар ва бош бир хил ёритишда. 3 5 ойлик болалар ìрíсí ва тебраниш нинг життер четларини кузатилган - ўқувчининг илтимоси. Кўз қовоқларининг бир хил ҳаракатлари ҳаётнинг биринчи ойида шаклланади. Кўз олдига қўйилган нарсага милтилловчи рефлекс фақат 8 ҳафталик ёшда ўрнатилади. Шартсиз милтиллаш рефлекси аста-секин Стано - бир вақтнинг ўзида милтилловчи шартли рефлекс шаклланишининг вится асоси - хусусий ташқи огоҳлантиришлар. Кўз қовоқларининг ёпилиши кўз қовоғига, конъюнктивага, буруннинг илдизига тегиб кетганда пайдо бўлади ва тирнаш хусусияти локализатсиясига боғлиқ. Ат 2-3рд ҳаёт бола ҳафта бор - ляются Сони ҳаракат учун кўз ҳаракатини созлаш - Волуме. 5 ойлик болада силжишли тизимли кўз ҳаракатлари мавжуд. Бу ривожланиш ҳаракат симптомати - функтсиялари премотор зоналари оғриқ - Шиҳ мия ярим шарлари, кўтарилиш ва ўтказиш мана - -салбий йўллари, шунингдек, сетчатка ретсепторлари тизими ифодаси .
Кўзни аниқлашнинг ривожланиши билан мувофиқлаштирилмаган кўз ҳаракатлари йўқолади. Маълум даражада кўзни маҳкамлашнинг мавжудлиги боланинг ақлий ривожланишини ва унинг аудиториясини кўрсатиши мумкин - Оёқ анализатори. Кўришда нуқсони бўлган болаларда нигоҳни аниқлаш бироз кечикиши мумкин ва ақлий заифлашган ҳолда, ҳатто бир ёшли болалар ҳам нигоҳни тиклай олмайди.
Одатда ҳаёти биринчи ойининг охиригача бола ўзини кузатиб турган бир одам юзига кўз ушлайди, лекин бу реаксия эмас - барқарор. Бир ярим ойга келиб, чақалоқ онанинг юзини кўриб, табассум қилади. 3 ойлигида бола бўйнини чўзиши ва эгиши мумкин, унинг нигоҳи мустаҳкамланади. 4 ойдан сўнг визуал идрокнинг биринчи фарқланиши пайдо бўлади, болангизнинг хатти-ҳаракатини яқин кишининг кўринишида ўзгартиринг, тахминан - келадиган уруғлар. У қорнида ётиб, яқин масофадаги ёрқин ва порлоқ нарсаларни нигоҳи билан "сезиши" мумкин.
5-6 ойлигида боланинг қарашлари ва хатти-ҳаракатларида кейинги ўзгаришлар юз беради. У тезда ўзига яқин одамларни ўрганади, устига осилган ўйинчоқларни ушлайди, қўлларини мавзуга чўзади ва унга яқинлашишга интилади, оёғини ушлайди - Э-қўл. Кейинги ойларда ҳаётнинг ҳажми сезилади - Мйкҳ бола объектлари ортади, у қўлларини онага чўзиши мумкин, унинг кўзгудаги тасвири, унинг тутқичларини уриб, 10 ой ичида унинг сурати билан ўйнаш, бузиш - йиғим-терим ҳаракатлари катталар.
Таълим жараёнида Оcуломотор вазифаси ривожлантириш мумкин - ватся ва оптик ва автомобил компонентларини ишлаб ўртасидаги мураккаб тизимли муносабатларининг шаклланиши туфайли яхшиланди - миянинг нз. Бунинг учун болаларга объектларни мақсадли кузатишга имкон берадиган шароитларни яратиш керак,
329 

атрофдаги воқеликнинг жараёнлари ва ҳодисалари. Қуёшнинг ривожланишига қаратилган махсус машқлар муҳим рол ўйнайди - ўлчамни қабул қилиш, масофалар, йўналишлар ва бошқаларнинг катталиги муносабати.
16.11.Визуал тасвирни аниқлаш механизмлари
16.11.1. Ретинал нейрон механизмлари
Ретина, ретсепторлардан ташқари, тўрт турдаги нейронларни ўз ичига олганлиги сабабли - бу биполяр, горизонтал, амакрин ва ганглион нерв ҳужайралари - уни марказий асаб тизимига мос келадиган визуал маълумотларни қайта ишлаш жойи сифатида кўриб чиқиш мумкин. Фоторесепторлар Тҳ - Рес биполяр нейронларни ганглион ҳужайралари билан боғлаб , уларнинг ретсептив майдонларини ҳосил қилади. Икки турдаги тормозловчи нейронлар - горизонтал - не ва амакрин ҳужайра - иккала ирқ билан оператив равишда боғланган - ретинал нейронларда пространением қўзғалиш ва унинг тормози билан - нйм чеклаш. Улар ретинал нейронларнинг қатламларида латерал инҳибисённи таъминлайди, ретсептив майдонларни ҳосил қилади ганглиоз - аксонлари миянинг визуал муҳити ва оралиқ марказларидаги объектлар ҳақида маълумот олиб юрадиган ДАВЛАТ ҳужайралари. Сигналларнинг ганглион ҳужайраларига узатилиши импулсли шаклда эмас: биполяр, амакрин ва горизонтал нейронлар мембрана потентсиалларининг секин ўзгаришига реаксияга киришади - балиқ овлаш. Ҳар бир ганглион ҳужайранинг ретсептив майдони эритма - ретинанинг барча олдинги қатламларининг фаоллашиши натижасидир. Фе - тсептивне ганглион ҳужайра майдони (кўриш майдони) тўр парданинг чекланган қисмларини қоплайди ва думалоқ шаклга эга. Шунинг учун - му ганглион ҳужайраларида объектнинг визуал тасвири - нуқта.
Тўр пардаси ганглион ҳужайралари кам ёруғликда - доимо пулсларни ҳосил қилади. Ёрқинликнинг ортиши билан ярим ҳужайралар импулсатсиянинг ярмини кучайтиради - камаяди. Биринчиси ёрқинлик детекторлари, иккинчиси қоронғулик детекторлари. Ўлчовлар қабул қилувчи майдонлар ва уларнинг функсионаллиги - хусусиятлари бошқача: марказий фосса ретсепторлари билан боғлиқ бўлган ганглион ҳужайралари тор қабул қилувчи майдонга эга ва бир-бирига ёпишмайди - ваются, биполяр нейрон орқали бир ретсепторга (конусларга) уланган ҳар бир ганглион ҳужайрани поскрлку. Кўп таёқчалар битта ганглион ҳужайра билан боғланган тўр парданинг перифериясида унинг ретсептив майдони кенгдир. Кўриниб турибдики, энг муҳими - мулкнинг бўйни - унинг кескинлиги - РECEП - тив майдонларнинг хусусиятларига боғлиқ ва кўриш кескинлиги марказий ретинал тешиклар учун максимал бўлиши ажабланарли эмас.
Оптик толалар фазовий тартибга солинган ва шунга мос равишда сараланган бошлар - илик марказларида проектсияларни беради , улар иккита ретинанинг мос келадиган нуқталарига проексияланади. Шундай қилиб, юқори тепаликларда (ўрта мия), латерал гениcулате танаси (оралиқ - аниқ мия) ва оксипитал (визуал) кортексда ретинотопические проектсияси олинган .
16.11.2.Кўришнинг марказий механизмлари
Унинг биол аниқлаш бир тасвир ёки таркибий элементларини аниқлаш, - асосий Висуал тизимининг вазифалари - (индиф фойдали, зараркунанда, ижро этиш аҳамият таснифи - бевосита нок талаб талаб ферентнй ёки йўқ - ҲС, ва ҳоказо).
Визуал тасвирларни таниб олиш проексия (стриатал ва преприал) ва ассотсиатив зоналар (париетал ва пастки темпорал) мия ярим кортексининг иштирокида амалга оширилади. Визуал таниб олишнинг интеграл жараёнида уларнинг ҳар бирининг роли бир хил эмас.
Икки йўл пўстлоғида олий уюшмалар жойлари киради кейин оптик киазма оқсиллари бирга Висуал маълумотлар: - стриатал қобиқ - олдин 1) латерал гениcулате органи - стриатал қобиқ - постпариетал ва пастки темпорал қобиқ - у геникулостриарнй йўл; 2) антериор cоллиcулус - ёстиқ - юлдуз олдинги кортекс - постериор париетал ва пастки темпорал кортекс.
Объектлар ўртасидаги муносабатларни аниқлаш, фарқлаш, таснифлаш қуйидаги тарзда ахборотни олишнинг икки усули билан боғлиқ. Объектларнинг хусусиятларини визуал тан олиш учун зарур бўлган маълумотлар биринчи (геникулостриат) йўлдан боради. Атрофдаги дунёнинг фазовий ташкилоти ҳар икки йўл билан узатилади ва баҳоланади. Функтсияни кўриб чиқинг - кўриш кортексининг турли қисмларининг функтсионал хусусиятлари.
Пресриар ва пастки темпорал кортекс. Визуал идрок этишда олд қобиқнинг роли бўйича ишлар нисбатан кичик, аммо унинг тўлиқ олиб ташланиши сезиларли даражада ёмонлашишини кўрсатади - НИЖ визуал дискриминатсияси.
Нейронларнинг престриарной қобиғининг асосий вазифаси, проектсион зоналардан келадиган маълумотларга асосланиб, тасвирлар деб аталадиган расм остида этарлича катта визуал элементларни ажратишдир ПИCТУРE - Ниа. Бунинг натижасида гуруҳлар - вертикал устунларда бирлаштирилган трон ​​- модуллар олдинги - қобиқ - кўриш майдони маълум бир шаклнинг асосий элементларига бўлинади (105-расм).

Download 1,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   171   172   173   174   175   176   177   178   ...   233




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish