|
Mamlakatda jismoniy tarbiya va sport ishlarini rivojlantirishda turli-tuman usullardan foydalanish zaruriyati vujudga kelgan. O'zbekistonda sportning rivojlanishi quyidagi ommaviy sporl tadbirlari orqali amalga oshirilgan: /
1927 va 1928-yillarda respublikamizning jismoniy tarbiya tashkilotiari tashabbusi bilan I va II Umumo'zbek spartakiadalari o'tkazilgan. 1 va II Umumo'zbek spartakiadalarida futbol, yengil atletika, kurash, gimnastika kabi sport turlari bo'yicha musobaqalar o'tkazilib, respublika terma jamoalari a'zolari saralab olingan. Bu musobaqalar o'zbek sportchilari uchun 1928-yiIdagi Butunittifoq spartakiadasiga asosiy tayyorgarlik boMib xizmat qilgan edi.
yiI avgustda Umumittifoq I Spartakiadasi Moskvada o'tkazilgan. O'zbekiston sportchilari I Butunittifoq spartakiadasida qatnashgan. Bunda O'zbekistondan 193 sportchi ishtirok etib, bu- lardan 44 nafari mahalliy niillat sportchilari edi. Unda barcha ittifoq- chi respublikalar va ba'zi bir chel mamlakatlarning sportchilari ish- tirok etgan. Sport musobaqalarida 7225 qatnashchi orasida 600 dan ortiq sportchilar Angliya. Argentina, Gemianiya, Norvegiya. Urugvay, Finlyandiya, Fransiya, Chexiya daviatiaridan tashrif buyurgan edilar. Ikki hafta davomida yengii atletika, gimnastika. kurash, o'q otish, eshkak eshish va boshqa sport turlari bo'yicha musobaqalar o*tka- zilgan. Spartakiadaning umumiy yakunlari bo'yicha Rossiya - bi- rinchi, Ukraina - ikkinchi. Belorussiya - uchinchi, O'zbekiston - to‘r- tinchi, Kavkazorti - beshinchi va Turkmaniston - oltinchi 0‘rinni egallagan.
0‘zbekiston sovet respublikasida jismoniy tarbiya va sportni tashkil etish, uni aholi o'rtasida targ'ibot qilish ishlarida sobiq Ittifoq partiya va hukumatining qator maxsus qarorlari (1925, 1929, 1930) Jismoniy tarbiya va sport harakatini rivojlantirish, unga rahbarlik qilish yo‘llarini takomillashtirishga katta yo‘l ochib bergan edi. Shu qarorlar asosida mavjud bo'lgan sport to‘garaklari o'miga sport seksiyalarini tashkil etish tavsiya etilgan. Lekin bu tajribalar hayotda juda sekin amalga oshirilgan.
i n
Partiya va hukumatning 1929-yil 23-sentabr hamda 1930-yil l- aprel qarorlariga asosan mamlakatda jismoniy tarbiya va sport ishlariga rahbarlik qilish tartiblari o'rnatilgan. Markaziy Ijroiya qo‘mita (MIQ) tarkibida Butunittifoq jismoniy tarbiya Kengashi tashkil etilgan. 1936-yilda bu Kengash «Butunittifoq jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha Qo‘mita»ga aylantirilgan.
yilda Xalq komissarligi maktablarda 2 soatlik jismoniy tarbiya darslarini joriy etgan. Shu bilan birga bolalar sport maktablarini tashkil etish haqida qaror qabul qilgan edi. 1929-yildan boshlab «Umumittifoq jismoniy tarbiya ikki haftaligi» kasaba uyushmalari tomonidan o'tkazila boshlagan va bunda qishloq sportchilarining ham ishtiroki amalga oshirilgan edi.
yillarda sovet jismoniy tarbiya tizimi aholining mehnat tayyorgarliga yo'naltirilgan cdi. 1930-yilda klublar tizimidan jismoniy tarbiya ishlab chiqarishga yo‘naltirilgan. Sport klublari o‘miga jismoniy tarbiya jamoalari tuzilgan. Bunda «Har bir jismoniy tarbiyachi ilg‘or, har bir i!g‘or - jismoniy tarbiyachi» shiori keng tarqalgan edi.
1930-yilda Butunittifoq yoshlar tashkilotining tashabbusi va bevosita ishtiroki bilan «SSSR mehnat va mudofaasiga tayvon (MMT) jismoniy tarbiya majmui tashkil etilgan. 1931-yilda jismonis tarbiya Oliy kengashi MMT majmuining I bosqichi va 1933-yilda II bosqichini tasdiqlagan.
yiIda «Mehnat va mudofaasiga bo‘l tayyor» (MMBT) majmui bolalar uchun ishlab chiqilgan va tasdiqlangan edi. Bu uch bosqichli jismoniy tarbiya majmuida asosan, barkamollik va salomallik yo‘nalishlari mujassamlanib, sovet jismoniy tarbiya tizimining asosini lashkil etgan. Shu sababdan. barcha joylarda bu majmuaning talablari va me'yorlarini bajarishga bo'lgan qiziqish, intilish kuchaygan. 1940-yilda bu majmua yangidan qabul qilingan edi. Bunda majburiv va tanlov tartibiga imkoniyat berilgan. Majburiy turlarga: gimnastika mashqlari, to‘siqlami oshib o'tish, suzish, chang'i sporti, yugurish, o‘q otish, gigiyenik bilimlar asosini va jismoniy tarbiya tizimini bilish talab qilib qo‘yilgan. Tanlab olish turlarida 7 guruh mashqlar tavsiya etilgan, kuch. tezlik, chidamlilik, epchillik. botirlik va qat'iylik kabi sifatlarni, himoya va hujum. uloqtirish hamda otish usullarini rivojlantiruvchi mashqlar ko‘zda tutilgan. MM f jismoniy tarbiya majmui va sport turlarining tayanch. sog‘lom-
Do'stlaringiz bilan baham: |
