Kushon podsholigi

Toshkent Buxoro xonligi tarkibida[tahrir | manbasini tahrirlash]
Buxorodagi Ashtarxoniylardan Imomqulixon qozoqlar jungʻor xonligi bilan ovora boʻlgan paytda Toshkentni qisqa vaqtga bosib oladi^[3]. 1611-yilda oʻgʻli Iskandarni Toshkentga noib qilib tayinladi. Biroq shahar aholisi isyon koʻtarib, qochib ketayotgan Iskandarni tutib oʻldirdi. Bundan gʻazablangan Imomqulixon Toshkent aholisidan shafqatsiz oʻch olib, ularni qirgʻin (qatliom) qildi. Jungʻor lashkarlarini yengip Qozoq Ishimxoni yanada Toshkentni bosib oladi. Qozoq xonligi va Buxoro xonligi orasida 20 yillik urush (1603-1624-yillar) natijasida Toshkent Buxoro xonligi tarkibidan chiqib ketadi. 1627-yili Toshkent shahrining tahtiga Tursun Muhammad sulton (keyinchalik qozoq xoni) hukmdorlikka keladi^[3] va qisqa vaqtga qozoq xonligidan mustaqil davlat Toshkent xonligini eʼlon qiladi^[4]. Yunusxoʻja vafotidan keyin Qoʻqon xoni Olimxon qoʻshinlari yurish qilib, 1809-yilda Toshkentni va unga qarashli Chimkent, Sayram, Qorabuloq va boshqa hududlarni Qoʻqon xonligiga boʻysundiradi.
Toshkent Jungʻarlar tarkibida (1723-1758)[tahrir | manbasini tahrirlash]
1723-yilda Toshkent Jungʻar xoni Galdan-Siren qoʻliga oʻtdi. Bu davrda Toshkent aholisi tokchilik, bogʻdorchilik hamda poliz ekinlari, bugʻdoy, tariq, arpa, suli, zigʻir, kunjut yetishtirish bilan shugʻullanardi. Shahar rastalarida ipak mato, ip gazlama, zarbof kiyimlar koʻp boʻlgan. Rus savdogarlari Toshkentga movut, qunduz terisi va turli boʻyoqlar keltirishgan. Toshkent bilan Balx, Xiva, Buxoro, Samarqand, Koʻlob, Shahrisabzva boshqa shaharlar oʻrtasida savdo-sotiq rivojlangan. Pul muomalasi bu davrda ham hali yaxshi taraqqiy qilmagan edi. Toshkent aholisiga don va qoramol bilan toʻlanadigan maxsus soliq (hosilning 1/101/5 ulushi) solingan. Toshkent Jungʻariya xonligi barham topgandan keyin (1758) Katta Oʻrda va qalmoqlarning hujumlari natijasida koʻp zarar koʻrdi. 18-asr oʻrtalarida garchi shahar qoʻldan qoʻlga oʻtib turgan boʻlsada, Toshkent 4 daha (qism)ga — Shapxonshohur, Sebzor (Qaffoli Shoshiy), Koʻkcha (Shayx Zayniddin), Beshyogʻoch (Zangiota) dahalariga boʻlinib, ularning har birini mustaqil hokim boshqargan. Toshkent tarixida bu davr Chorhokimlik deb atalgan.