Kursish I mavzu: soliq va narxlar

Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig`i
Foyda solig`i davlat byudjeti bilan yuridik shaxslar o`rtasidagi foyda (daromad) ni taqsimlash va qayta taqsimlashdagi pul munosabatlarini ifodalaydi. Bunday munosabatlarni tashkil etishni davlat o`z qo`liga olgan. Yuridik shaxslarning foyda solig`i davlat byudjeti daromad qismining 8 foizini tashkil qiladi. Albatta bu hamma yuridik shaxslarning daromad (foyda) solig`i emas, balki aynan shunday soliqni to`lovchi yuridik shaxslar soliqlaridir. Bundan tashqari o`z daromadi (foydasi) dan boshqa ko`rinishdagi soliqlar to`laydigan yuridik shaxslar ham mavjud (yagona soliq to`lovi, qat’iy belgilangan soliq va boshqalar).
Foyda solig`ining tavsifiy belgilari 3.1-chizmada aks ettirilgan.

3.1–chizma. Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’ining tavsifiy belgilari.

Yuridik shaxslarning foyda solig`i to`lovchisi bo`lib quyidagilar hisoblanadilar:
1) O`zbekiston Respublikasi rezidenti bo`lgan yuridik shaxslar;
2) O`zbekistonda faoliyatini doimiy muassasa orqali amalga oshirayotgan yoki manbai O`zbekistonda joylashgan daromadlarni oladigan O`zbekiston Respublikasi rezidenti bo`lmagan yuridik shaxslar.
Quyidagi yuridik shaxslar foyda solig`i to`lovchisi hisoblanmaydilar:
1) notijorat tashkilotlari (tadbirkorlik faoliyati bilan ham shug`ullanganda, olingan foydadan soliq to`lovchi bo`ladilar);
2) soliq solishning soddalashtirilgan tartibini qo`llaydigan yuridik shaxslar (mikrofirma va kichik korxonalar, savdo va umumiy ovqatlanish korxonalari, lotereyalar tashkil etuvchi va qishloq xo`jaligi tovar ishlab chiqaruvchi yuridik shaxslar). Yuridik shaxslarning foyda solig`i solinadigan ob’yekti foyda solig`i to`laydigan yuridik shaxslarning jami daromadlari, soliq solinadigan bazasi esa jami daromadlari bilan chegirib tashlanadigan xarajatlari o`rtasidagi farq hisoblanadi.
Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig`ining to`lovchilari, ob`yektlari va bazasi umumlashtirilgan holda 3.2-chizmada keltirilgan.