Bog'liq Kurs ishi Jismoniy shaxslarni soliqa tortishni takomillashtirish
Jismoniy shaxslarni soliqqa tortishni takomillashtirish Reja. Kirish. 1. Jismoniy shaxslarni soliqqa tortishning zarurligi va iqtisodiy-ijtimoiy mohiyati 2. Jismoniy shaxslarning jami daromadlari tarkibi va davlat byudjeti shakllanishdiagi o’rni. 3. Jismoniy shaxslarni soliqqa tortishning xorijiy davlatlar tajribasi 4. Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i mexanizmini takomillashtirish yo‘nalishlari Xulosa. Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.
Kirish Iqtisodiyotni liberallashtirish va mamlakatni modernizatsiyalash sharoitida soliqlar davlat budjetini daromad bilan ta‘minlovchi asosiy manba hisoblanib, ularning shakllanishida soliq to‘lovchilar, ya‘ni yuridik va jismoniy shaxslarning o‘rni beqiyosdir. Keyingi yillarda hukumatimiz tomonidan soliqlar va yig‘imlarni o‘z vaqtida davlat budjetiga kelib tushushini ta‘minlash maqsadida anchagina ijobiy ishlar amalga oshirilmoqda. Jismoniy shaxslarni soliqqa tortish mexanizmi, soliqlarni hisoblash va budjetga undirish, soliq imtiyozlarini qo‘llashtartiblari doimiy ravishda o‘ziga xosligi bilan soliq munosabatlarida alohida ahamiyat kasb etib kelgan. Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i mexanizmining amaldagi holati va jismoniy shaxslarni soliqqa tortishning dolzarb masalalarini o‘zida aks ettirgan tadqiqot mavzusi sifatida tanlangan mazkurmavzu o‘zining dolzarbligi bilan boshqa mavzulardan ajralib turadi.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020 yilning asosiy
yakunlari va 2021 yilda O‘zbekistonni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning eng
muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan majlisida Prezident Shavkat Mirziyoyev yuqori o‘sish sur‘atlari bilan rivojlanish va makroiqtisodiy barqarorlik, inflyatsiya darajasining pasayishi, aholini ish bilan bandligi darajasini oshayotganligini e‘tirof etib xususan, ―2020 yilda iqtisodiyot sohasidagi soliq yuki 21,5 foizdan 20,5 foizga, jismoniy shaxslar uchun daromad solig‘ining eng kam stavkasi 4-5 foizga tushirilganiga qaramasdan, davlat budjeti yalpi ichki mahsulotga nisbatan 0,3 foiz profitsit bilan bajarildi.1 deya ta‘kidlab o‘tdi.
Mamlakatimizda keyingi yillarda aholi real daromadlari va xarid qobiliyatini oshirish maqsadida jismoniy shaxslar daromadlarini soliqqa tortish tartibi takomillashtirildi va ularga nisbatan soliq yuki ham sezilarli darajada pasaytirildi.
Agar mustaqillikning birinchi yillarida jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ining eng yuqori ko‘rsatkichi 60 foizni tashkil etgan etti bosqichli shkala
bo‘yicha hisoblanib olingan bo‘lsa, bugungi kunda esa uch bosqichli shkala bo‘yicha olinib, uning eng yuqori darajasi 22 foizni tashkil etmoqda.
Mamlakatimizda yuqori o‘sish sur‘atlari bilan rivojlanish sharoitida jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i davlat budjeti daromadlari va soliq tizimida muhim ahamiyat kasb etuvchi manba hisoblanadi. Shunday ekan soliq
tizimida jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ini hisoblash va budjetga
undirish mexanizmi, daromadlarni deklaratsiyalash tartibi va soliq imtiyozlaridan
foydalanish samaradorligini oshirish bo‘yicha talaygina muammolar mavjud.
Shuni inobatga olgan holda mazkur mavzuda keltirilgan muammolar va ularni bartaraf etish yo‘llari hamda jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘I mexanizmini takomillashtirish bo‘yicha berilgan tavsiya va takliflar soliq tizimini takomillashtirish va soliq siyosati samaradorligini oshirishga xizmat qiladi.
Davlat budjeti bilan jismoniy shaxslar o‘rtasida vujudga keluvchi majburiy pul munosobatlari tadqiqot ishining predmeti hisoblanadi.
Mamlakatimizda yuqori o‘sish sur‘atlari bilan rivojlanish sharoitida aholi yashash sharoiti va turmush darajasini yaxshilashga xizmat kiladigan umummetodologik tamoyillar va jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i mexanizmidagi mavjud muammolarni aniqlash hamda soliq tizimini takomillashtirish bilan bog‘liq ilmiy manbalar olingan.
Kurs ishini tayyorlash jarayonida O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, Soliq Kodeksi, Byudjet Kodeksi, O‘zbekiston Respublikasi Qonunlari, Prezident asarlari, Prezident Farmon va qarorlari, Vazirlar Mahkamasining qarorlari va sohaga doir xorijiy hamda respublikamiz iqtisodchi olimlari tomonidan yaratilgan nazariy, amaliy, ilmiy, o‘quv-uslubiy adabiyotlardan keng foydalanildi.
