Kurs loyihasining mazmuni

Kirish
Elektrlashgan temir yo‘llarning elektr harakat tarkibi o‘zgarmas tok energiyasining asosiy istemolchilaridan biridir. Shu sababli elektr stansiyalarda ishlab chiqariluvchi o‘zgaruvchan tok elektr energiyasini o‘zgarmas tokka o‘zgartirish zarur. Poyezd tormozlanishi (ya’ni to‘xtashi) chog’ida elektr harakat tarkibi o‘zgarmas tok elektr energiyasini ishlab chiqaradi, o‘z navbatida bu energiyadan o‘zgaruvchan tok iste’molchilari energiya bilan ta’minlanishlari uchun uni o‘zgaruvchan tokka o‘zgartirish kerak.
Bu amallarni to‘g’rilovchi va to‘g’rilovchi-terslovchi (invertorli) o‘zgartgichlar bajaradi.
To‘g’rilagichlar oddiy va ko‘chkyoki diod (VD) lardan yig’iladi; boshqariluvchi to‘g’rilagich va invertorlar – tiristor (ya’ni, boshqariluvchi ventil VS) lardan yig’iladi.
Uslubiy ko‘rsatmalarda umumiy qoidalar va hisoblash formulalariga ega bo‘lgan bo‘limlarida diod (VD) va tiristor (VS) lar uchun qisqacha “ventil”degan umumiy atamadan foydalanamiz. Faqat tiristor qo‘llanilgan sxemalarda “tiristor”nomi saqlanadi.
Kurs loyhasini bajarishdan avval berilgan sxemaning to‘g’rilash va terslash(invertor) rejimida (topshiriq variantlarida ko‘rsatilgandek) ishlash nazariyasini chuqur o‘rganish, parallel va ketma-ket ulangan ventillarning zarur sonlarini hisoblashlarni EHMda bajarish usuli va tartibini byokish lozim.
Kurs loyihasining mazmuni
Kurs loyihasini bajarishdan maqsad: talabalarning elektr energiyani to‘g’rilash va invers (ters)lash sxemalari bo‘yicha olgan nazariy bylimlarni umumiylashtirish va chuqurlashtirish, ventillarni tanlash,o‘zgartgichlarning kuch sxemalarini hisoblash va ularni ishlab chiqish, EHMdan foydalangan holda o‘zgartgichning xarakteristikalari va energetik ko‘rsatkichlarini tahlil qylish bo‘yicha mustaqil ko‘nikmalarini rivojlantirish.
Kurs loyihasida qabul qylingan asosiy belgilashlarning izohi va ularning o‘lchov birliklari 2-ilovada keltirilgan.
Topshiriq
To‘g’rilash – terslash o‘zgartgichining berilgan sxemasi uchun dastlabki ma’lumotlar asosida quyidagilarni bajaring:

1. 
   O‘zgartiruvchi transformatorlarning loyiha parametrlarini hisoblang va standart transformator bakini tanlang.
   
2. 
   To‘girlagichning ( ) va terslagichning ( ) parallel ulangan ventillari sonini aniqlang.
   
3. 
   To‘g’rilagichning ( ) va terslagichning ( ) ketma-ket ulangan ventillari sonini aniqlang.
   
4. 
   Hisoblangan to‘g’rilash – terslash o‘zgartgichining kuch sxemasini ishlab chiqing.
   
5. 
   Ishlab chiqilgan o‘zgartgichning narhini aniqlang.
   
6. 
   To‘g’rlagichning tashqi tavsifini hisoblang va quring. Yuklama zanjirida tekislovchi reaktor ( bo‘lgan) mavjud deb hisoblab, berilgan rostlash burchagi uchun kuchlanishlar va toklarning vaqt diagrammalarini quring.
   
7. 
   Terslagichning tabiiy tashqi va cheklash tavsiflarini hisoblang va quring.
   
8. 
   To‘g’rilash rejimi salt ishlash kuchlanishi satqida terslagichning sun’iy gorizontal tashqi tavsifini quring.
   
9. 
   Tabiiy va gorizontal sun’iy tashqi tavsiflari bo‘yicha ishlash chog’ida terslagichning chegaraviy ruxsat etilgan tokini aniqlang.
   
10. 
    O‘zgartgich to‘g’rilash va terslash rejimlarida ishlash chog’ida quvvat koeffitsiyentining tokka bog’lanishini hisoblang va EHM uchun dastur ishlab chiqing.