Kurs loyihasi mavzu ishlab chiqarish samaradorligi va uni oshirishning asosiy yollari

Bevosita о‘rin almashtirish mumkin bо‘lmagan omillar hisobiga ishlab chiqarishni tashkil etish.

Tasvirdagi A, V, S nuqtalarni ikki omilning eng samarali mutanosibligini ifoda etadi. Bunda Q - hajmida mahsulot ishlab chiqarish uchun L - hajmidagi mehnat va K hajmidagi kapital lozim. Agar bu ikki omildan bittasini о‘zgartirmasdan ikkinchisi ishlab chiqarish kо‘paytirilsa ham mahsulot miqdorini oshirishning imkoni bо‘lmaydi. Mahsulot miqdorini oshirish uchun ikkala omilni baravar kо‘paytirish lozim bо‘ladi.

Yuqoridagi biz ishlab chiqarishni tashkil etish uchun omillar (resurslar) о‘rnini almashtirish normasi tо‘g‘risida fikr yuritgan edik. Quyida ana shu fikrni g‘alla yetishtirish misolida kо‘rib chiqaramiz. Ma’lumki g‘alla yetishtirishda ham mehnat ham kapital sarflar (texnika vositalari) bо‘lishgi taqozo etiladi. Faqat bularning mutanosibligi turlicha bо‘lishi mumkin. Qaysi xо‘jalikda ishlab chiqarish kо‘proq mexanizasiyalashtirilgan bо‘lsa bu yerda kapital sarfi kо‘proq va aksincha bо‘lganda qо‘l mehnati kо‘proq bо‘ladi. Bunday holda xо‘jalik rahbari fermer uchun omillarning о‘rin almashtirish normasini bilishi zaruriyati vujudga keladi. Buni quyidagi tasvir asosida kо‘rsatish mumkin.