Kurs jumíSÍ "Jazba tańbalar"

Sillabografiyalıq jazıw. Jazıwdıń taǵı bir túri sillabografiyalıq jazıw bolıp, bunday jazıwda hárbir buwın ayrıqsha tańba menen belgilenedi. Solay etip shártli tańbalar olar ańlatatuǵın sózdiń seslik tárepine jaqınlasadı. Sillabografiyalıq jazıw úlgisinde Hindstanda qolanılatuǵın divanagar jazıwı, sonday-aq tibet, efiop jazıwları jatadı. Sillabografiyalıq jazıwlardıń qatarına Qıtay, Yapon ireoglif ⁷jazıwları da kiredi.
Fonografiyalıq jazıw. Jazıwdıń eń jetilisken túri fonografiyalıq⁸ (seslik) jazıw. Bul awızeki janlı sóylew tiline eń jaqın bolıp tabıladı. Bul jazıw arqalı sózlerdiń fonetikalıq (seslik) quramı, grammatikalıq qurılısı anıq ańlatıladı. Sonlıqtan da seslik jazıw menen jazılǵan tekstti lingvistikalıq analiz jasaw múmkin boladı. Seslik boyınsha hárbir seslik tiptiń (fonemanıń) óziniń shártli tańbasınıń bolıwı sózlerdi fonetikalıq jaqtan tastıyıqlanǵan, shólkemlesken bir pútin formaǵa da keltirip turadı. Tilde sesler oǵada kóp túrli. Biz olardıń júdá kóp túrli ekenligin onsha elestire bermeymiz. Jazıwda barlıq seslerdi shártli tańbalar menen belgilep shıǵıw múmkin emes. Bunıń zárúrligi de joq. Ádette jazıwda sózlerdiń mánisin hám formasın ózgertiwge sebepshi bolatuǵın seslerdiń tipi bolǵan formalardı shártli tańbalar menen (háripler menen) belgileniwiniń ózi seslik jazıwdıń iske asıwı ushın tolıq jetkilikli. Túrli fonetikalıq jaǵdaylardıń sebebinen payda bolatuǵın seslik ozgerisler jazıwda ayrıqsha tańbalar menen sáwlelenbeydi. Tek fonetikalıq transkripciyasın bererde ǵana seslerdiń fonetikalıq jaǵdaylarǵa baylanıslı payda bolǵan seslik ózgesheliklerin (allofonlardı) qosımsha diakritikalıq shártli tańbalar menen belgilew múmkin. Sonlıqtan da sózlerdi fonetikalıq transkripciyası arqalı jazıw menen ádettegi imla qádeler tiykarındaǵı jazıwımız ortasında ádewi parıq boladı.