Курс иши ва уни бажариш учун бирламчи маълумотлар

Osilgan ressorlarning statik egiluvchanligi va qattiqligini aniqlash.

Telejka osilgan ressorining asosiy qayishqoqlik xarakteristikasi uning qattiqligidir. U 1 m.ga statik egilishni keltirib chiqadigan kN kuchlanish kattaligini ko‘rsatadi.

Qayishqoq elementlarga kiruvchi prujina, qatlamli ressor va rezinali amortizatorlarning geometrik razmerlarini ularning mustahkamligi hisob-kitob qilingan 3.1 bo’limdan olish zarur.
aniqlanadi;
Ressor taxlamlari uchun:


Ж_Р=_{ } kN/mm
Ж_P=2,05^.10^{5 .}0,11^.0,016³(2^.3+2^.7)/(6(1,05/2-0,11/6)³)=2,36

Rezinali amortizator uchun:

Ж_Р.А.=_{ };
Ж_Р.А=2,82^.3,14^.(230²-70²)/30^.4=3673,8 N/mm=3,541kN/mm
Silindrik prujina uchun:

Ж_ПР=_{ }

Ж_ПР=35^4.8^.10⁴/8^.4,5^.196³=442,8 N/mm= 0,4428 kN/mm
Ushbu tenglamalarga kiruvchi kattaliklarning tushuntirishi 4.1 qismda berilgan.
Rezinali amortizatorlar, ressor taxlamlari, prujinalar razmeri, ressorning osilish sxemalarini namunadagi teplovozdan olish mumkin.
Osilgan ressorlar qattiqligining yig‘indisi yuk ortish usuliga va qayishqoq elementlarga bog‘liq: parallel, navbatma-navbat va aralash.
Qayishqoq elementlar guruhining qattiqligi umumiy hollarda butun ressor tizimi cho‘kishi uchun zarur bo‘lgan ish hajmining hamda alohida elementlarning egilishi uchun sarf bo‘ladigan ish hajmining bir-biriga barobarlashtirish asosida aniqlanadi.
Yuk ta’sirida bir necha qayishqoq elementlar masalan, prujina va ressorlarning tizimini siqishga sarf bo‘lgan ish hajmi ushbu elementlar siqilishiga ketgan ish yig‘indisiga teng.

Almashtirish kiritamiz

f_ОБЩ=

Quyidagi kelib chiqadi

Elementlarga navbatma-navbat yuk tushganda P_obsh=P_r=P_pr bunda quyidagiga ega bo‘lamiz
или Ж_ОБЩ=

Talaba shuni esda tutishi lozimki, elementlarga navbatma-navbat yuk tushganda qattiqlikga teskari bo‘lgan egiluvchanlik deb ataluvchi kattalik jamlanadi.

Elementlarga parallel yuk tushganda:

P_OBЩ=Ж_OBЩf_OBЩ ;

Р_R=Ж_Rf_R; Р_PR=Ж_PRf_PR

O‘rin almashtirishdan so‘ng ushbuga ega bo‘lamiz:

Ж_OBЩf²_OBЩ=Ж_Rf²_R+Ж_PRf²_PR

Parallel yuk tushganda f_OBSH=f_R+f_PR, bunda Ж_OBЩ=Ж_R+Ж_PR

Elementlarga parallel yuk tushganda ularning qattiqligi jamlanadi.
Ushbu prinsipni bilish har qanday murakkab tizimning jamlanma qattiqligini osonlik bilan aniqlash imkonini beradi.
Uch o‘qli telejkaning balanslangan ressor osilishidagi umumiy qattiqligi

Ж_Т=_{ }

Bunda, J_ru – ressor tuguni ressorlari va prujinalar qattiqligi kN/m;
J_ku – oxirgi tugun prujinasining qattiqligi kN/m.
Ressor tuguni qayishqoq elementlarining qattiqligi





Bunda, J_R, J_RA, J_PR, tegishli ravishda ressor, rezina amortizator va prujinaning qattiqligi.
Oxirgi tugun qattiqligi



Ж_ку=0,4428^.3,541/0,4428+3,541=0,393 kN/mm
G‘ildiraklar gupchagi tortilishidagi qattiqlikni hisobga olgan holda individual ressor osilishining umuiy qattiqligi (6-rasmga qarang).
Ж_T=12 _{ } +ΣЖ_пв



G‘ildiraklar gupchagi tortilishidagi qattiqlik 0,2 kN/mm deb qabul qilingan.
Uch o‘qli telejka g‘ildiraklari gupchagi tortilishidagi qattiqlikning umumiy yig‘indisi quyidagicha:



Misol,
Berilgan: Ж_PR=0,48kN/mm; Ж_RA=11,5kN/mm-oxirgi tugun
E ch i m.

Ж_ПР=

Ж_Р.А.=
Ressor tuguni





Ж_Р= =

Ressor

G‘ildirakka berilgan telejka osilgan ressorining qattiqligi

Ж_К=Ж_Т/К=5,31/6=0,88 кН/мм.

Ressora osmasining statik egilishi f_СТ egilish elelmentlarining statik yuklama ostida joylashishini ko’rsatadi.
Agar Ж_т=Р_ст/f_ст, dan f_ст=Р_ст/Ж_т
Aravachadagi static yuklama taxminan topshiriqda berilgan o’qqa tushadigan yuklamaga qarab aniqlanadi.
Р_СТ=2Q К
Bunda K - aravachadagi o’qlar soni
2Q – bitta o‘qqa tushadigan og‘irlik, kN.
f_ст=1350/5,31=254mm

2.