Kurs ishi mavzu: Konsentrlangan nitrat kislota

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM

VAZIRLIGI
FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI
Tabiiy fanlar

fakulteti
Kimyo

kafedrasi
Noorganik kimyo

fanidan

KURS ISHI

Mavzu: Konsentrlangan nitrat kislota olish

Bajardi: Kamolov M.

Qabul qildi: Ismoilov M.

Farg’ona-2020
Mavzu : Konsentrlangan nitrat kislota olish
Reja:

1)Nitrat kislotaning eng muhim xossalari

2)Nitrat kislotaning kimyoviy xossalari va tarqalishi.

3)Nitrat kislota ishlab chiqarishning nazariy asoslari

4)Nitrat kislot olish tarixi

5)Yuqori bosimda ishlovchi qurilmada nitrat kislota ishlab chiqarish

6)Konsentrlangan nitrat kislotaning to`g`ri sintezi

7)Qurama (Kombinatsiyalangan) usulda nitrat kislota ishlab chiqarish

8)Kuchsiz nitrat kislotasini quyultirish.

9)Kuchli nitrat kislotasini to‘g‘ridan-to‘g‘ri sintez qilish.

10)Nitrat kislotaning tabiatda tarqalgan eng muhim birikmalari

Xossalari. Kimyoviy toza, suvsiz 100 %li nitrat kislota,- rangsiz suyuqlik, o`tkir hidli, zichligi 1,52 g/sm3, +82,60S da qaynaydi, 41,60Sda muzlaydi. Suv bilan har qanday nisbatlarda aralasha oladi. Suyultirilganda issiqlik chiqishi gidratlar hosil bo`lishidan dalolat beradi (HNO3·H2O, HNO3·2H2O).

68,4 %li nitrat kislotasi esa azeotrop aralashma bo`lib 121,90S da qaynaydi (65-rasm), bunda u suv bilan birga qo`shilib haydaladi. Nitrat islota issiqlik va yorug`lik ta`sirida parchalanadi.

4HNO3 = 2H2O + 4NO2+ O2

Ajralib chiqqan azot (IV) - oksidi kislotada erib, uni qo`ng`ir yoki qizil ( erigan NO2 ning miqdoriga qarab) rangga bo`yaydi. SHuningdek nitrat kislota kuchli oksidlovchidir. U oltin, platina, tantal, radiy, iridiydan boshqa barcha metallarni eritib tegishli nitratlar yoki oksidlarga aylantira oladi. Kontsentrlangan nitrat kislota ayrim metallarni passivlashtiradi. (U sovuq holda temirni passivlashtirishini Lomonov aniqlagan edi.) masalan, temir, xrom, alyuminiylar o`z yuzasini yupqa oksid parda hosil qilib, metalni nitrat kislotasining takror ta`siridan himoya qiladi. SHu xossasidan foydalanib, kontsentrlangan nitrat kislotasi po`lat va alyuminiy bochkalarda yoki rezervuarlarda tashiladi va shu xildagi idishlarda saqlanadi.