Kurs ishi mavzu Germaniya Federativ Respublikasi davlat byudjeti, byudjet tizimi va byudjetlararo munosabatlarining xususyatlari Bajardi

O‘zbekiston Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi
Termiz davlat universiteti
Iqtisodiyot va turizm fakulteti Moliya ta'lim yo'nalishi 218-guruh talabasi
Eshmuminov Husanning
KURS ISHI
Mavzu Germaniya Federativ Respublikasi davlat byudjeti, byudjet tizimi va byudjetlararo munosabatlarining xususyatlari

Bajardi : Eshmuminov Husan
Qabul qildi: To’lakov Ulug’bek

TERMIZ- 2021
Mavzu: Germaniya Federativ Respublikasi davlat byudjeti, byudjet tizimi va byudjetlararo munosabatlarining xususyatlari
Reja:
I.Kirish
II.Asosiy qism
1 Gemaniya Federativ Respublikasi davlat byudjeti
2 Germaniya Federativ Respublikasi davlat byudjetiga COVID-19ning ta’siri
3 Germaniya davlat byudjeti: byudjet tuzilishi, daromad va xarajatlar moddalari, asosiy moddalar bo'yicha byudjet taqsimoti
III.Xulosa va takliflar
IV.Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

I.Kirish
Byudjet nima: Sodda tarjima qilinganda, bu hamyon, sumka yoki pul sumkasi. Byudjetni kim tayyorlayotganiga qarab, u shaxsiy, oilaviy, korxona yoki firma va davlat bo'lishi mumkin. Zamonaviy ma'noda byudjet uni tuzgan shaxs (tashkilot) ning moliyaviy rejasini anglatadi muayyan davr vaqt. Budjet (qadimiy Fransuzcha „baguete“-karmon, sumka) — bu davlat va mahalliy oʻz-oʻzini boshqarish vazifalari va funksiyalarini moliyaviy taʼminlash uchun moʻljallangan pul mablagʻlari jamgʻarmalarini toʻplash va sarflash shaklidir. Byudjet defitsiti daromadlarni oshib ketganda va mamlakatning moliyaviy sog'lig'ini ko'rsatganda paydo bo'ladi . Hukumat odatda byudjet tanqisligi so'zlarini tadbirkorlik yoki jismoniy shaxslarga emas, balki xarajatlarni nazarda tutadi. Hisoblangan defitsitlar davlat qarzini shakllantiradi. Byudjet defitsitining asosiy xavf-xatarlaridan biri inflyatsiya bo'lib , u narx darajasining doimiy o'sishi hisoblanadi. Qo'shma Shtatlarda byudjet taqchilligi Federal Rezervning inflyatsiya darajasini pasaytiradigan iqtisodiyotga ko'proq pul tushirishiga olib kelishi mumkin. Natijada, iqtisodiy faoliyatning kamida olti oy davom etadigan pasayishini anglatadigan turg'unlik yuz beradi. Byudjet tanqisligining davom etishi inflyatsiyaga uchragan pul-kredit siyosatiga olib kelishi mumkin

• 
  davlat budjeti — moliyaviy rejalar tizimida etakchi oʻrinda turadi va davlatning asosiy moliya rejasi hisoblanadi:
  
• 
  davlat budjeti — moliya tizimining barcha asosiy moliya institutlari — daromadlar, xarajatlar, davlat qarzlari birlashadigan va oʻzaro bogʻlanadigan markaziy boʻgʻini hisoblanadi;
  
• 
  davlat budjeti — davlatning soliqlar yordamida jamlanadigan eng yirik markazlashtirilgan pul jamgʻarmasidir. Davlat budjeti davlat tomonidan oʻz funksiyalari va vazifalarini amalga oshirish yoʻlida sarflanadi. Tasdiqlangan budjet qonun kuchiga ega
  

Davlat Byudjetining Mohiyati;

1. 
   davlat budjeti — davlat pul mablagʻlarining (shu jumladan davlat maqsadli jamgʻarmalari mablagʻlarining) markazlashtirilgan jamgʻarmasi boʻlib, unda daromadlar manbalari va ulardan tushumlar miqdori, shuningdek moliya yili mobaynida aniq maqsadlar uchun ajratiladigan mablagʻlar sarfi yoʻnalishlari va miqdori nazarda tutiladi;
   
2. 
   budjet iqtisodiy kategoriya sifatida oʻzining tegishli moddiy ifodasiga ega boʻladi.
   

Budjet munosabatlari davlatning markazlashtirilgan pul mablagʻlari jamgʻarmasida moddiylashadi. Bu jamgʻarma taqsim qilinishi sababli uning shakllanishi va sarflanishi qiymat xarakati orqali ifoda etiladi. Bu jarayon davlat tomonidan yigʻiladigan va sarflanadigan pul resurslari oqimlari kurinishiga ega boʻladi.
Oʻz iqtisodiy mohiyatiga koʻra davlat budjeti — bu iqtisodiyot, ijtimoiy-madaniy tadbirlar, mudofaa va davlat boshqaruvi extiyojlarini moliyalashga moʻljallangan budjet jamgʻarmasini shakllantirish hamda, undan foydalanish masalalarida milliy daromadni qisman milliy boylikni ham qayta taqsimlash borasida davlat bilan yuridik va jismoniy shaxslar oʻrtasida yuzaga keladigan pul munosabatlaridir. Byudjet (ing . budget — hamyon, mablagʻ) — belgilangan muddat (yil, kvartal) uchun ishlab chiqilgan, meʼyorlashtirilgan hamda qonuniy ravishda tasdiqlangan daromadlar va harajatlar yigʻindisi. Bunda davlat darajasida Davlat byudjeti, shuningdek viloyat, tuman mahalliy hokimiyat, xoʻjalik subʼyektlari, oila yoki shaxs darajasida tuzilishi mumkin. Buni tuzish va belgilangan tartibda tasdiqlash oʻz navbatida uning amal qilishi hamda bajarilishi ustidan nazorat yuritishni talab qiladi. Bunda harajatlarning daromadlardan ortib ketishi taqchilligi muammosini keltirib chiqaradi Byudjet taqchilligi, shu bois doimiy ravishda ularning muvofiqligi taʼminlab boriladi. Oʻzbekiston Respublikasining Bu tizimi tuzilishi va uni boshqarish asoslari, davlat byudjetini tuzish, koʻrib chiqish, qabul qilish, ijro etish tartibi va boshqa masalalar. Amerikalik professor Entoni Atkinsonning so'zlariga ko'ra, byudjet pul oqimlari (daromadlar) va chiqitlarning (xarajatlarning) miqdoriy ifodasidir, bu esa amaldagi operatsion qarorlarning oqibatlarini va moliyaviy rejaning tashkilot maqsadlariga erishish qobiliyatini bashorat qiladi. Budjet turlari:
Davlat byudjeti mamlakatning moliyaviy hujjatidir. Bu barcha bo'limlar, davlat xizmatlari, davlat dasturlari va boshqalarning buxgalteriya hisob-kitoblari to'plamidir. Unda davlat xazinasidan qondirilishi zarurligi, shuningdek, davlat xazinasiga kutilayotgan daromadlarning manbalari va miqdorlari aniqlanadi. Agar davlat byudjetining rejalashtirilgan daromadlari budjet xarajatlaridan oshsa, u holda bu byudjet ortiqchasi (yoki byudjet ortiqchasi) deb ataladi. Agar rejalashtirilgan byudjet xarajatlari tushumlardan oshsa, u holda bu byudjet taqchilligi (yoki byudjet defitsiti) deb ataladi. Byudjetni ijro etish davrida buxgalteriya hisobining darajasi budjetni tasdiqlash davrida o'rnatilgan indikatordan oshib ketganda yoki kutilayotgan budjet daromadlarining sezilarli darajada kamayishi kuzatilsa, hokimiyat vakillik organi (ijroiya organining takliflari asosida) qonun hujjatlarida belgilangan xarajatlarni kamaytirish mexanizmini joriy etish to'g'risida qaror qabul qiladi. Byudjet xarajatlarining bunday "qisqartmasi" ketma-ketlik deb ataladi.
Tashkilotda buxgalteriya Buxgalteriya - moliyaviy javobgarlik markazi (keyingi o'rinlarda Markaziy Federal okrugi deb ataladi) faoliyati tasvirlangan hujjat yoki alohida funktsional hudud (masalan, sotish, xarid qilish, ishlab chiqarish va boshqalar) ma'lum bir davr uchun, qiymati miqdoriy ifodalangan va / yoki jismoniy shartlar Budjetning asosiy turlari: Funktsional byudjet - markaziy federal okrug tomonidan o'zi mas'ul bo'lgan ma'lum bir funktsional sohada tuzilgan byudjet (masalan: sotish byudjeti, xarid byudjeti, rezerv byudjeti, elektr energiyasi byudjeti, qayta moliyalash byudjeti va boshqalar). Funktsional buxgalteriya cheklovchi omilni o'z ichiga oladi. "Cheklovchi omil" Markaziy Federal okrugining rejalashtirish imkoniyatini cheklovchi omildir. Ishlab chiqarish Markaziy Federal okrugi uchun cheklovchi omil sotuvlar hajmi bo'ladi. Bunday omil bo'yicha xarid qilish uchun mas'ul Markaziy Federal okrugi uchun ishlab chiqarish hajmini o'rnatish kerak. Funktsional buxgalteriya hisobi ma'lum ketma-ketlikda, korxonada rejalashtirish amalga oshirilishi bilan bir xil ketma-ketlikda shakllanadi. Funktsional buxgalteriya hisobining asosiy xususiyati shundaki, ularni ham jismoniy, ham qiymat jihatdan ifodalash mumkin. Funktsional byudjetlar butun iqtisodiy va moliyaviy modellashtirishga poydevor bo'ldi, chunki ular tabiiy ko'rsatkichlar darajasida muayyan bo'limlar va Markaziy Federal okrug rejalari bilan ishlaydi. Moliyaviy mas'uliyat markazining buxgalteriya hisobi. – funktsional byudjet asosida tuzilgan, dizayner turli qismlardan tashkil topgan, lekin oxirida to'liq shaklga ega, shuningdek, bu byudjet turi. Markaziy Federal okrugning ish rejasini rejalashtirish davrida uch turdagi faoliyat turlari bo'yicha qiymat jihatidan xarakterlaydi: operatsion, moliyaviy va investitsiyalar. Boshqaruv byudjeti yuqori darajadagi byudjet bo'lib, u Master Budget yoki Master Budget deb ham ataladi. Mutaxassislar bu tushuncha bo'yicha ma'noni anglatadi, uch buxgalteriya birikmasi:
daromad va xarajatlar byudjeti (BDR);
Naqd pul oqimi byudjeti (BDDS);
Balans buxgalteriyasi (BBL).
Buxgalteriya hisobining mohiyatiga ko'ra ikki yo'nalishlar mavjud:
"Pastdan-Yuqoriga", ijrochilardan quyi darajadagi menejerlarga va keyin tashkilot rahbariyatiga buxgalteriya ma'lumotlarini to'plashning ta'minlanishi.
"Yuqoridan-Pastga", kompaniya rahbariyatidan tashkilotning asosiy xususiyatlarini aniq tushunishni va ko'rib chiqiladgan davr uchun real prognozni shakllantirish qobiliyatini talab qiladi.
Budjetning boshqa klassifikatsiyalari ham mavjud. Masalan:
Uzoq muddatli va qisqa muddatli budjetlar;
Maqola bo'yicha budjetlar;
Vaqt davriga ega buxgalterlar;
Moslashuvchan va statik byudjet;
Ko'paytirilgan va nol darajadagi budjetlar;
Umumiy va xorijiy budjetlar.
Shaxsiy yoki oilaviy byudjet
Shaxsiy byudjet yoki uy-joy budjeti – bu moliyaviy reja bo'lib, kelajakda shaxsiy daromadni xarajatlarga, jamg'arishga, qarzni qaytarishga ajratadi. Shaxsiy byudjetni yaratishda oʻtmishdagi xarajatlar va shaxsiy qarzlar hisobga olinadi. Shaxsiy byudjetni yaratish, undan foydalanish va sozlash uchun bir nechta usul va vositalar mavjud. Masalan, ish o'rinlari daromad manbai, xarajatlar va ijara xarajatlaridir. Uchinchi toifa (daromad va xarajatlardan tashqari) byudjet taqchilligi bo'lgan taqdirda mablag'larning potentsial zaxirasini ifodalovchi aktivlar (mol-mulk, investitsiyalar yoki boshqa jamg'armalar yoki qiymat) bo'lishi mumkin. Hodisalarni boshqarish Buxgalteriya - bu voqea rahbari uchun etarlicha aniqlik bilan bashorat qilishning asosiy vositasi bo'lib, hodisa foyda, zarar yoki hatto buzishga olib keladimi. Byudjetdan narxlash vositasi sifatida ham foydalanish mumkin. Buxgalteriya masalasida ikkita asosiy yoʻnalish yoki farazlar mavjud. Bir yondashuv matematik modellar, ikkinchisi odamlar haqida gapiradi. Birinchi maktabning fikricha, moliyaviy modellar, agar to'g'ri qurilgan bo'lsa, kelajakni bashorat qilish uchun ishlatilishi mumkin. Asosiy e'tibor o'zgaruvchilarga, yakuniy mahsulotlarga, haydovchilarga va shunga o'xshashlarga qaratilgan. Vaqt va pul mablag'lari investitsiyalari ushbu modellarni takomillashtirishga bag'ishlangan bo'lib, ular odatda moliyaviy jadvallar bilan ishlash uchun dasturlarda amalga oshiriladi. Boshqa bir maktabning fikricha, bu modellar haqida emas, balki odamlar haqida. Modellar qanchalik murakkab bo'lmasin, eng yaxshi ma'lumotlar biznesdagi odamlardan kelib chiqadi. Shuning uchun asosiy e'tibor menejerlarning buxgalteriya jarayoniga yanada to'liq jalb qilishiga va natijalar uchun mas'uliyatni oshirishga qaratilgan. Ushbu yondashuvni qo'llaydigan kompaniyalarda o'z byudjetlarini ishlab chiqadigan menejerlari mavjud. Koʻplab kompaniyalar ikkalasini ham qilishlarini aytishsa-da, aslida vaqt va pul bir yoʻnalishga yoki ikkinchisiga afzalroq investitsiya kiritiladi. Buxgalteriya qonunchiligi Davlat va tuman budjetlarining shakllanishi, taqsimlanishi va ulardan foydalanish bilan bog'liq munosabatlarni tartibga soluvchi huquqiy normalarning umumiyligi buxgalteriya qonunchiligini tashkil etadi. Parlament budjeti to'g'risidagi qonunning asosiy tamoyili shundan iboratki, hech qanday yangi soliq, eski soliqlarning o'zgarishi, na davlat kreditini olish, na davlat dasturini moliyalashtirish parlamentning roziligisiz amalga oshirilishi mumkin emas. Buxgalteriya qonunchiligini qoʻllash ommaviy vakillikka xalq xoʻjaligida ishtirok etish va davlat hokimiyatining maqsadga muvofiqligini nazorat qilishning kuchli vositasini beradi.