Курс иши мавзу: Эркин иқтисодий зоналар орқали хорижий инвестицияларни жалб етишни рағбатлантириш Бажарди

Эркин иқтисодий ҳудудларнинг гуруҳлари

3-жадвал¹

ЭИҲни шакллантириш шартлари. ЭИҲ тузишни барча мақсад ва
таклифлари уни чет эл инвесторлари учун тузишда амалага оширилса бўлади. Шу мақсадда яхши ЭИҲ тузишнинг бир неча омилларини айтиб ўтамиз.

1. 
   Сиёсий ўсиш давлатда яхши инвестицияларни жалб этувчи асосий омилдир.
   
2. 
   Хақларни кафолатловчи қонун чиқарувчи база борлиги инвесторларни давлатга бўлган қизиқишини орттиради.
   
3. 
   Яхши тузилган инфратузилмалар борлиги (ишлаб чиқариш ва тижорат)
   
4. 
   Табиат географик шароити ҳам энг асосий омиллардан бири ҳисобланади.
   
5. 
   Ихтиёрий инвесторни жалб этувчи омил бу яхши ривожланаган иқтисодий муҳит.
   

ЭИҲни ривожланишининг яна бир омилларидан бири бу инвесторларга кўрсатилаётган имтиёзлар тартиби, чунки ҳар бир инвестор капитал қўйишдан олдин имтиёзлар системасини ўрганиб чиқади.
ЭИҲ тузишдан олдин давлатнинг шу региони ўзини имтиёзлар тартибини ишлаб чиқиши зарур. Малакамиз шуни кўрстаб турибдики, ҳар бир ҳуддуда бошқасига ўхшамас имтиёзлар мавжуд бу эса шу ҳудуд дастурига боғлиқ. Аммо иқтисодий адабиётларда 4та асосий имтиёзлар келтирилган.
Тадбиркорликни айнан бир турини ривожлатириш учун фискал имтиёзлар. солиқ ставкаси даромад солиғи ўрнида қўлланади. Улар тадбиркорни вақтинча божхона тўловларидан озод этиш бн белгиланади.
Молиявий имтиёзлар-имтиёзларнинг бу турида ер, ишлаб чиқариш жойи, инфратузлма обектлари, коммунал хизматлар учун арзон тўлов олинади. Бошқача қилиб айтганда молиявий имтиёз бу буджет ҳисобига давлат кредитидан фойдаланиш.
Маъмурий имтиёзлар эса одатда ЭИҲ томонидан корхоналар рўйхатдан ўтиши, чет эл фуқаролари кириши ва чиқиши тартибларини енгиллаштириш учун киритилади. Маъмурий имтиёзлар чет эл инвесторларини жалб этишни энг осон усули бази бир пайтларда бу усул энг ҳал қилучи ҳамдир.
Ташқи савдо имтиёзи. Улар ташқи савдо тартибини енгиллаштириш шунингдек импорт ва экспортга тўловни камайтириш билан боғлиқ бўлади.
Бaъзи мамлакатлар тажрибаси шуни кўрсатадики, бу асосий имтиёзлар хар ҳил вазиятда турлича кўринишда бўлади. Лекин ҳар доим ҳам чет эл капиталини жалб эта олмайди.