Kurs ishi. Mavzu: Benzoy kislata va efirlari. Bajardi: Qabul qildi: Reja

Aromatik yadroda radikal almashinish

Bu reaksiyalar quyidagi mexanizm bilan boradi.

Radikalli σ-komplekslar beqaror bo'lib, ularni sof holda ajratib olishning iloji yo'q.

Muhim vakillari

Benzol- o'ziga xos hidli, suvda deyarli erimaydigan, rangsiz suyuqlik bo'lib, toshko'mirni quruq haydash va neftni qayta ishlash bilan olinadi. U etilbenzol, stirol, izopropilbenzol, xlorbenzol, nitrobenzol, sulfobenzol, siklogeksan, malein angidridi, feniletil spirti va boshga birikmalarni olishda, shuningdek, erituvchi sifatida keng qo'llaniladi. Toluol -suvdan yengil rangsiz suyuqlik bo'lib, toshko'mirni quruq haydash va geptanni degidrotsikllash bilan olinadi. U benzoy kislota, benzaldegid, benzil xloridi, nitrotoluollar olishda, portlovchi moddalar, bo'yoqlar, sintetik yuvish vositalari, dorivor moddalar, kaprolaktam ishlab chiqarishda, shuningdek, erituvchi sifatida qo'llaniladi. Ksilollar - Toshko'mirni quruq haydash va oktanlarni degidrotsikllash bilan o-, m- va p- ksilollar aralashmasi olinadi. Izomerlar aralashmasini past haroratda kristallash, keyin fraktsiyalab haydash bilan sof ksilollarga ajratiladi. Ksilollar aralashmasi erituvchi va yuqori oktanli benzinlaring komponenti sifatida, nitroksilollar, bo'yoglar va portlovchi moddalar ishlab chiqarishda qo'llaniladi. o-Ksiloldan ftal (1,2-benzoldikarbon) kislota, p-ksiloldan esa tereftal (1,4-benzoldikarbon) kislota olinadi. Etilbenzol rangsiz suyuglik bo'lib, stirol olishda qo'llaniladi. Izopropilbenzol (kumol) -rangsiz suyuqlik bo'lib, benzolni propen bilan alkillab olinadi. Kumolni oksidlab fenol va atseton olinadi. Stirol (vinilbenzol) -suvda erimaydigan, xushbo'y, rangsiz suyuqlik bo’lib, etilbenzolni katalizator ishtirokida degidrogenlab olinadi. U polistirol va butadiyenstirolli kauchuk olishda ishlatiladi.