Kurs ishi. Mavzu: Benzoy kislata va efirlari. Bajardi: Qabul qildi: Reja

pechiarida havoni kiritmasdan 1000-1200⁰ C da gizdirganda koks, toshko'mir smolasi, ammiakli suv, koks gazlari hosil bo'ladi. Koks -metallurgiya sanoatida rudalardan metallarni ajratib olishda qaytaruvchi sifatida ishlatiladi. Toshko'mir smolasidan benzol, toluol, ksilollar, fenol, krezollar, naftalin, piridin, tiofen, xinolin, difenil, atsenaften, Ayuoren, antratsen, fenantren singari 160 dan ortiq kimyoviy mahsulot ajratib olinadi. Koks gazlaridan ham benzol, toluol, ksilollar, fenollar, naftalin, piridin asoslari, ammiak va boshga mahsulotlar olinadi. Hozirgi kunda toshko'mirni quruq haydash bilan olinadigan benzolning qariyb 90% i koks gazlaridan, qolgani esa toshko'mir smolasidan ajratiladi. Koks gazlari tarkibidagi ammiakni oksidlab, nitrat kislota, ammiak va sulfat kislotadan esa ammoniy sulfati olinadi. Neftdan olish. Ayrim neftlarda 60% gacha aromatik uglevodorodlar bo'lib, ular oddiy haydash yoki piroliz, shuningdek, katalitik kreking usuli bilan ajratib olinadi.

Benzol toluol va ksilollarga nisbatan qiyin alkillanadi. Alkillash reaksiyalarida ko'pincha di va trialkilbenzollar ham hosil bo'ladi:

6.Alkilarilketonlarni qaytarish:

7.Aromatik kislotalar tuzlaridan olish: 8. R-CO-CH₃ tipidagi ketonlardan sintez qilish: 9. «Qaytmas kataliz» reaksiyasi bilan siklogeksen, siklogeksadiyen va ularning gomologlaridan