Kurs ishi. Mavzu: Benzoy kislata va efirlari. Bajardi: Qabul qildi: Reja

Fizikaviy xossalari va tavsifi Benzol va uning gomologlari suvda erimaydigan, organik erituvchilarda esa yaxshi eriydigan, o'ziga xos hidli suyuqlikdir. (3-jadval) Benzol qatori arenlarining fizikaviy doimiyliklari.

Benzol va alkilbenzollarning ultrabinafsha spektrlarida 170-210 nm sohada intensiv, 240-270 nm sohada esa intensivligi kam yutilish bo'ladi. Benzol va uning IQ spektrida C⅏C bog'larning valent tebranishlari 1500-1600 sm^-1 C-H bog'larning valent tebranishlari 3000-3050 sm^-1 C-H bog'larning deformatsion tebranishlari esa 700-900 sm^-1 sohada kuzatiladi. PMR-spektrlarida benzol halqasi protonlarining signallari kuchsiz maydonda (σ=6,5-8,5 m.h) kuzatiladi. Benzol va uning gomologlari mass-spektrlarida molekulyar ion intensiv pik beradi. Alkilbenzolning mass-spektrlarida maksimal pik tropiliy ioni C₇H₇⁺ (m/b=77,85,53,50 va 39) bo'lgan ionlarning fragmentlari ham xarakterli hisoblanadi. Kimyoviy xossalari Gidrogenlash. Benzol halqasi alken qo'sh bogli va alkin uch bog'iga nisbatan qiyin gidrogenlanadi. Benzol va uning hosilalarini siklogeksan hosilalarigacha gidroganlash Reney nikeli ishtirokida, 1200-150⁰C haroratda va 1-1,5*10⁷ Pa (100-150 atm) bosimda boradi:

Benzol halqasining katalitik gidrogenlanishini birinchi va ikkinchi bosqichda to'xtatib, qisman gidrogenlangan siklogeksen va siklogeksadiyenlarni ajratib olishning iloji yo'q, chunki ular aromatik birikmaga nisbatan katta tezlikda gidrogenlanadi.