Kurs ishi mavzu: № Bufadienolidlar saqlovchi dorivor o`simliklar

2.3. Xelleborus o’simlik turlari to’liq tavsifi
XELLEBORUS ILDIZPOYASI VA ILDIZI -
RHIZOMATA ET RADICES HELLEBORI


O'simlikning nomi. Kavkaz xelleborusi - Helleborus caucasica A. Dr.; ayiqtovondoshlar - Ranunculaceae oilasiga kiradi.

Kavkaz xelleborusi ko'p yillik, bo'yi 25-50 sm ga yetadigan doim yashil o't o'simlik. Ildizpoya kalta, ko'p ildizli bo'lib, yer ostida gorizontal joylashgan. Poyasi tik o'suvchi, kam bargli, faqat yuqori qismi shoxlangan. Ildizoldi barglari (2-4ta) uzun bandli, oddiy, asos qismigacha panjasimon 5-11 bo'lakka ajralgan, qalin, ustki tomoni to'q yashil, pastki tomoni esa och yashil rangga bo'yalgan. Barg bo'lakchalari keng ellipssimon yoki keng lansetsimon, o'tkir uchli, arrasimon qirrali bo'ladi. Poyadagi barglari (1-2ta) bandsiz bo'lib, ildizoldi bargga nisbatan kichik va kamroq qirqilgan. Gullari poyaning uchki qismida yakka-yakka joylashgan (1-3ta). Gul qo'rg'oni oddiy, 5ta, keng tuxumsimon, oq-yashil, sariq-yashil, yashil-qo'ng'ir va boshqa rangli tojbargga aylangan kosachabarglardan tashkil topgan. Tojbargi sariq yoki sariq-yashil nektarnikka (5-12ta) aylangan. Otaligi ko'p sonli, onaligi 9-lOta. Bu o'simlikning tur-xillari ko'p, ular bir-biridan gul qo'rg'onining rangi bilan farq qiladi. Mevasi - bargcha. Yashash sharoitiga qarab dekabr oyidan boshlab to kelasi yil apreligacha gullaydi.