Hazm yo‘li
|
Peristaltikani susaytiradi.
|
Peristatilkani tezlashtiradi
|
Taloq
|
Qisqartirib, ichidan qon haydab chiqaradi
|
Ta’sir ko‘rsatmaydi
|
Jigar
|
O‘t yo‘llari va o‘t pufagini bo‘shashtirib, sfinkterni toraytiradi, bu o‘t to‘planishga yordam beradi.
|
O‘t yo‘llarini toraytirib, sfinkterni bo‘shashtiradi, bu o‘t yo‘llaridan o‘t chiqishiga olib keladi.
|
Buyraklar
|
Tomirlarini toraytirib, diurezni kamaytiradi.
|
Ta’sir ko‘rsatmaydi
|
Qovuq
|
Qovuqni bo‘shashtirib, sfinkterini qisqartiradi
|
Qovuqni qisqartirib sfinkterini bo‘shashtiradi
|
Ter bezlari
|
Sekretsiyasini kuchaytiradi
|
Ta’sir ko‘rsatmaydi
|
Ko‘z rangdor pardasining muskul tolalari
|
Ko‘z qorachig‘ini kengaytiradi.
|
Ko‘z qorachig‘ini toraytiradi
|
Sochini tikkaytiradigan muskullar
|
Qisqartiradi (sochlar tikkayadi)
|
Bo‘shashtiradi (sochlar teriga taqalib turadi)
|
Markaziy nerv sistemasining kasalliklari. Bosh va orqa miyani ustidan o‘rab turgan pardalaming yallig‘lanishi meningit deb ataladi. Bunda bemoming boshi og‘riydi, tana harorati ko‘tariladi, ko‘ngli aynib, qayt qiladi. Xastalik og‘ir kechganda bemor hushini yo‘qotishi va unda tirisliish belgilari yuzaga kelishi mumkin.
Bosh miya to‘qimasining yallig Ian ishi ensefalit, deb ataladi. Bu yuqorida aytilgan meningit kasalligini o‘z vaqtida davolamaslik tufayli yoki gripp, qizamiq, suvchechak, quloqning yiringli yallig Ian ishi va boshqa xastaliklar oqibatida yuzaga kelislii mumkin. Bu xastalikda bemoming tana harorati ko‘tariladi, umumiy ahvoli og‘irlashadi.
Orqa miya to‘qimasining yallig Ian ishi miyelit deb ataladi. Bu kasallik ko‘pincha bolalarda uchraydi, uni maxsus viruslar qo‘zg‘atadi va poliomiyelit kasalligi deyiladi— orqa miya nerv hujayralarining yalliglanishi, poli — ko‘p degan ma’noni bildiradi, ya’ni poliomiyelit orqa miya bir nechta segmentlari nerv to‘qimasining yalliglanishidir.
Kasallikning belgilari orqa miyaning zararlangan segmentlari tomonidan boshqariladigan ishchi a’zolaming sezuvchanligi va harakatlanishi susayishi yoki butunlay yo‘qolishidan iborat. Masalan, qo‘l-oyoq muskullari ishini boshqaradigan nerv hujayralari zararlansa, mazkur qo‘l va oyoqda oldin og‘riq sezilib, so‘ngra ular falajlanib qoladi. Muskullaming tarangligi yo‘qolib, qo‘l-oyoq lattadek osilib qoladi. Yuqoridagi xastalik belgilari sezilishi bilanoq, asab kasalliklari shifokoriga murojaat qilish kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |