II bob bo`yicha xulosalar
Tadqiqotlarimizda obyekt sifatida turli darajada ifloslangan ichimlik suvlari, yuksak suvo`tlar va quyonlardan foydalanildi. Tajribalar Samarqand davlat universiteti Tabiiy fanlar fakulteti Fiziologiya, genetika va biokimyo kafedrasi ilmiy tadqiqot laboratoriyalari, issiqxonasi va vivariysida o`tkazildi. Tadqiqotlarimizda Yu. Lure (1984), M.M.Gollerbax (1951), S.P.Vasser (1989), A.M.Muzaffarov(1986), O.A.Ashurmetov(1996), Lakin(1990) va Dospexov (1965) uslublaridan foydalanildi.
III. TADQIQOT NATIJALARI VA UNING TAHLILI
3.1. Turli darajada ifloslangan suvlarning tarkibi
Ma`lumki, ichimlik suvlarining turlicha darajadagi ifloslanishi antropogen omillar (sanoat korxonalaridan chiqayotgan chiqindilar, maishiy chiqindilar, qishloq xo`jaligi oqova suvlari)ning ta`siri bilan bevosita bo`g`liq. Shu bois, Zarafshon daryosining suvining fizik-kimyoviy xossalarini o`rganishda atrof-muhit omillarining ta`siri turlicha bo`lgan hududlarda foydalandik. Tadqiqotlarimizning birinchi variant sifatida Zarafshon daryosining Qoradaryo qismidan (keyingi o`rinlarda o`rta qism deb yuritiladi), ikkinchi variant sifatida Zarafshon daryosining Pastdarg`om tumani hududidan (keyingi o`rinlarda o`rta qism deb yuritiladi) olingan suv namunalaridan foydalandik. Olingan namunalarni fizik-kimyoviy jihatdan tahlil qilishga qaratilgan tajribalar Samarqand viloyati Davlat sanitariya epidemiologiya markazi laboratoriyalarida olib borildi (Tajriba natijalari 3.1-, 3.2-jadvallar va 3.1-chizmada keltirilgan).
Tajriba natijalaridan ko`rinib turibdiki, Zarafshon daryosining o`rta qismida ichimlik suvining asosiy fizik-kimyoviy hususiyatlari ta`mi, hidi, rangi, loyqaligi, umumiy qattiqligi, nitratlar, xloridlar, Mg (magniy) va Ca (kalsiy) miqdorlari mos tarzda o`rtacha 1,78 ± 0,02, 1,76 ± 0,04 ball, 18,4 ± 0,24 daraja, 1,74 ± 0,02, 9,2 ± 0,37, 53,6 ± 0,4, 266,4 ± 3,7, 14,2 ± 0,37 va 23,2 ± 0,04 mg/dm3 ga teng bo`lgan bo`lsa, Zarafshon daryosining quyi qismida 1,72 ± 0,02, 1,76 ± 0,04 ball, 18,4 ± 0,24 daraja, 1,84 ± 0,02, 9,2 ± 0,37, 55,0 ± 0,6, 273,2 ± 1,85, 14,2 ± 0,37 va 23,2 ± 0,04 mg/dm3ga teng.
Yuqoridagi ma`lumotlar asosida Zarafshon daryosidan olingan ichimlik suvi namunalari fizik-kimyoviy hususiyatlar me`yor ko`rsarkichlariga nisbatan biroz o`zgargan qiymatlarga ega. Zarafshon daryosining quyi qismidan olingan suvning o`rta qismdan olingan suvga nisbatan biroz iflosroq bo`lishi daryoga tashlanayotgan chiqindi, oqova suvlar miqdorining ko`payishi bilan bog`liq deb hisoblashimiz mumkin.
3.1-jadval
Zarafshon daryosining o`rta qismi (Qoradaryo hududi)dan olingan suv namunalarining fizik-kimyoviy
ko`rsatkichlari
Do'stlaringiz bilan baham: |