Курашиш дарслик “Akademiya” Тошкент – 2022

Коррупцияга қарши кураш тўғрисида
”ги 
Конвенция ўзининг мақсади, тузилиши, қоидалари ва аъзо давлатлар 
учун коррупцияга қарши курашиш борасидаги талаблари билан ажралиб 
туради. Шу боисдан, ушбу Конвенция тўғрисида кейинги саҳифаларда 
батафсил тўхталамиз. 
Халқаро доирада коррупцияга қарши курашиш ҳаракатларида БМТ 
билан бир қаторда, Европа Иттифоқининг
87
ўрнини ҳам алоҳида таъкид
-
лаш лозим. Коррупцияга қарши курашиш ЕИ хавфсизлигини таъминлаш
-
нинг асосий йўналишларидан бири сифатида белгиланган
88
. 
Хусусан, коррупция билан боғлиқ жиноятлар иқтисодий жиноятчи
-
лик, уюшган жиноятчилик, даромадларни ювиш, одам савдоси, қурол-
яроғ ва наркотиклар, терроризм билан бир қаторда, ЕИнинг иқтисодий 
тараққиёти ва барқарорлигига жиддий таҳдид эканлиги ҳуқуқий 
ҳужжатларда эътироф этилган. Терроризм, уюшган жиноятчилик ва
молия бозори глобализацияси шуни кўрсатмоқдаки, коррупция билан 
миллий миқёсда курашиш самарасиз ва фойдасиз. Бу ҳақиқатни тўғри 
англаган ЕИ ва унга аъзо давлатлари коррупцияга қарши курашиш бо
-
расида халқаро ҳуқуқий ҳужжатларнинг иккинчи гуруҳини шаклланти
-
ришган. 
87
 Европа Иттифоқи
– ўзида халқаро ташкилот ва федератив давлат хусусият
-
ларини мужассамлаштирган давлатлараро уюшма. Дастлаб, Европа ҳамжамияти 
(Умумий бозор) номи билан аталган. ЕИ тўғрисидаги шартномага 1992 йил
-
да Маастрихт шаҳрида (Нидерландия) Европа ҳамжамиятига аъзо бўлган
12 та давлат ва ҳукумат бошлиқлари имзо чеккан. Европа мамлакатларининг си
-
ёсий ва валюта-иқтисодий иттифоқини вужудга келтириш тўғрисидаги бу шар
-
тнома 1993 йил 1 ноябрдан кучга кирган. 
88 
Ангела Цайльхофер. Теория и практика борьбы с коррупцией в Евро
-
пе. 
https://mirec.mgimo.ru/2009/2009-01/korrupciya-prichiny-vozniknoveniya-
vliyaniya-i-metody-borby2 

---

216
Европа Кенгаши
89
ва ЕИ фаолияти доирасида қабул қилинган кор
-
рупцияга қарши курашиш борасидаги ҳужжатлар қуйидагилардан
иборат;
1) Европа Кенгашининг 1990 йил 8 ноябрда қабул қилинган жиноий 
фаолиятдан олинган даромадларни тозалаш, аниқлаш, олиб қўйиш ва 
мусодара қилиш тўғрисидаги Конвенцияси;
2) Европа Иқтисодий Иттифоқи томонидан 1991 йил 10 июнда қабул 
қилинган “Молиявий тизимдан пулни тозалаш мақсадларида фойдала
-
нишга йўл қўймаслик тўғрисида”ги Директива;
3) Европа Кенгаши Вазирлар Маҳкамаси томонидан 1997 йил
6 ноя брда қабул қилинган Коррупцияга қарши курашнинг 20 та прин
-
ципи;
4) Европа Кенгашининг 1999 йил 27 январда қабул қилинган Корруп
-
ция учун жиноий жавобгарлик тўғрисидаги конвенцияси;
5) Европа Кенгашининг 1999 йил 9 сентябрда қабул қилинган Кор
-
рупция учун фуқаролик-ҳуқуқий жавобгарлик тўғрисидаги конвенцияси;
6) Европа Кенгаши Вазирлар Маҳкамаси томонидан 2000 йил
11 майда қабул қилинган Давлат хизматчилари учун модель хулқ-атвор 
кодекси;
7) Пулни легаллаштиришга қарши Париж декларацияси (Европа 
Иттифоқининг пулни тозалашга қарши парламентар конференциясининг 
Якуний декларацияси, 2002 йил 8 февраль).
8) Европа Кенгаши Вазирлар Маҳкамаси томонидан 2003 йил
8 апрелда қабул қилинган Сиёсий партияларни ва сайлов кампаниясини 
молиялаштиришда коррупцияга қарши ягона қоидалар;
ЕИ доирасида қабул қилинган ушбу ҳужжатлар Европа минтақасида 
коррупцияга қарши курашиш учун мустаҳкам ҳуқуқий асос бўлиб, ўтган 
вақт давомида ЕИга аъзо давлатлар миллий қонунчилигини такомил
-
лаштириш, унга қарши аниқ самарали чора-тадбирлар ишлаб чиқиш ва 
давлат бошқарувида коррупция билан боғлиқ жиноятларнинг кескин 
камайишига замин яратган. 
Европа Кенгашининг коррупцияга қарши сиёсатини самарали 
амалга оширишда “