Курашиш дарслик “Akademiya” Тошкент – 2022

Иқтисодий ҳамкорлик ва ривожлантириш ташкилоти 
– халқаро сав
-
дони ривожлантириш ва иқтисодий тараққиётни рағбатлантириш мақсадида
1961 йил 30 сентябрда ташкил этилган. Ҳозирда ушбу ташкилотга 
37
та давлат 
аъзо. Ташкилотнинг бош қароргоҳи Париж шаҳрида жойлашган.

---

218
МДҲ доирасида коррупцияга қарши кураш борасида қабул қилинган 
ҳужжатлар:
1
“Жиноятчиликка қарши курашда иштирокчи-давлатларнинг ҳамкор-
лиги тўғрисида”ги Келишув (Москва, 1998 йил 25 ноябрь).
2
МДҲ Парламентлараро ассамблеясининг 2003 йил 15 ноябрдаги XXII 
пленар йиғилишида қабул қилинган “Коррупцияга қарши сиёсатнинг 
қонунчилик асослари тўғрисида”ги Намунавий қонуни.
3
МДҲ Парламентлараро ассамблеясининг 1999 йил 3 апрелдаги 
XIII пленар йиғилишида қабул қилинган “Коррупцияга қарши кураш 
тўғрисида”ги Намунавий қонуни.
4
МДҲ Парламентлараро ассамблеясининг 1998 йил 8 декабрдаги
XII пленар йиғилишида қабул қилинган “Ғайриқонуний йўлдан олинган 
даромадларни легаллаштиришга қаршилик қилиш тўғрисида”ги 
Намунавий қонуни. 
5
МДҲ Парламентлараро ассамблеясининг 1996 йил 2 ноябрдаги 
қарори билан қабул қилинган “Уюшган жиноятчиликка қарши кураш 
тўғрисида”ги тавсиявий қонунчилик акти.
Аъзо давлатлар томонидан мазкур ҳужжатларга риоя этилишини 
мониторинг қилиш, давлатларнинг миллий қонунчилигини корруп цияга 
қарши курашиш борасида уйғунлаштириш, бу соҳада ҳамкорликни ти
-
зимли ривожлантириш, коррупцияга қарши курашишнинг самарали 
воситаларидан фойдаланиш мақсадида МДҲнинг 
Коррупцияга қарши 
курашиш бўйича давлатлараро кенгаши
ташкил этилган. МДҲга аъзо 
давлатларнинг коррупцияга қарши курашишга масъул бўлган ихтисос
-
лашган ёки ваколатли органлари раҳбарлари ушбу Кенгашнинг аъзолари 
ҳисобланади.
2003 йил 15 ноябрда МДҲга аъзо давлатлар Парламентлараро ас
-
самблеясининг “Коррупцияга қарши сиёсатнинг қонунчилик асослари 
тўғрисида”ги модел қонуни қабул қилган. Қонун МДҲ давлатлари пар
-
ламентлари учун коррупцияга қарши курашиш тўғрисида қонунларни 
қабул қилишда намунавий нормалардан иборат тавсиявий характерда
-
ги қоидаларни қамраб олган. Мазкур Қонун 35 моддадан иборат бўлиб, 
коррупцияга қарши кураш, унинг олдини олишга қаратилган бир қатор 
илғор ва мақбул нормаларни ҳам қамраб олган.

---

219
Юқорида келтирилган халқаро ҳужжатлар коррупцияга қарши 
курашиш борасида қабул қилинган асосий ҳужжатлар бўлиб, улар 
ўтган давр мобайнида коррупция ва у билан боғлиқ бўлган жиноятлар
-
га қарши курашиш ҳамда унинг олдини олишга қаратилган мустаҳкам 
ҳуқуқий базанинг яратилишига ва халқаро доирада тизимли амалиёт 
шакл ланишига имкон берди. 
Албатта, ушбу ҳужжатлардан ташқари, коррупцияга қарши кура
-
шиш борасида халқаро ва минтақавий доирада қабул қилинган бошқа 
ҳужжатлар ҳам мавжуд. Масалан, Америка давлатлари ташкилоти 
томонидан 1996 йил 29 мартда қабул қилинган “Коррупцияга қарши 
кураш тўғрисида”ги Конвенция ёки Терроризмни молиялаштириш би
-
лан боғлиқ операцияларни аниқлаш бўйича молиявий ташкилотлар учун 
FATF тавсиялари (2002 йил)ни келтириш мумкин. 
Коррупция ва у билан боғлиқ бўлган жиноятларнинг шакли, со
-
дир этилиш механизми ва кўлами кенгайиб, унинг жаҳон ҳамжамияти 
иқтисодиётига бўлган зарари ортиб бораётганлиги инобатга олиниб, 
бу соҳадаги халқаро ҳамкорликнинг ҳуқуқий асослари такомиллашиб 
бориши, шубҳасиз. 
Зеро, мустаҳкам ҳуқуқий асосга эга бўлган халқаро ҳамкорлик билан 
нафақат коррупция, балки бошқа шу турдаги жиноятларга қарши сама
-
рали кураш олиб бориш мумкин.