Kurash turlari va uni o`qitish metodikasi



Download 2,3 Mb.
Pdf ko'rish
bet91/109
Sana15.09.2021
Hajmi2,3 Mb.
#174607
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   109
Bog'liq
kurash turlari va uni oqitish metodikasi

Kurash  -  Kurashchilar  og’ir  atletikachilar  kabi  kuchli  odamlar  qatoriga 
kiradilar,  somatik  xususiyatlari  ham  Shunga  mos.  Kurashchilar  turli  vaznlarda 
qatnashishlari  munosabati  bilan,  tabiiyoki,  ularni  nafaqat  boshqa  sport  turlari 
vakillari, balki bir-birlaridan ham ajratib turadigan somatik xususiyatlari mavjud. 
Lutovinaning 
(1972) 
ma’lumotlariga 
ko’ra, 
yengil 
vazndagi 
kurashchilarning  bo’ylari  sport  bilan  Shug’ullanmaydiganlarnikiga  (nazorat 
guruhi) qaraganda birmuncha past. Guruhlararo nuqtai nazardan ular «o’rtachadan 
past»  toifaga  mansub.  Ko’krak  aylanasi  nazorat  guruhidagilarnikiga  o’xshash. 
Tana  yuzasi  ko’rsatkichlari  yengil  vazndagi  og’ir  atletikachilarnikiday,  lekin 
boshqa  boshqa  guruhdagilarga  qaraganda  ancha  kichik.  Tana  proportsiyasi 
bo’yicha  Shu  toifadagi  og’ir  atletikachilarga  o’xshash;  ularning  yelka  va  toz 
kengligi, tananing yuqori qismi deyarli bir xil, faqat qo’l va oyoqlari biroz uzun, 
gavdasi  esa  kaltaroq.  Engil  toifadagi  kurashchini  ba’zi  belgilari  bo’yicha 
dolixomorf  (nisbatan  tor  toz, kalta  gavda)  va  braximorf  (nisbatan  kalta  qo’llar  va 
oyoqlar, keng yelkalar) turlarga qiyslasa bo’ladi.  
V.  Bunak  klassifikatsiyasi  bo’yicha,  yengil  vazndagi  kurashchilarning 
ko’pchiligi  proportsiyalari  bo’yicha  stifroid  va  paragarmonoid  turlarga  mansub. 
Bo’yin aylanasi ancha katta, bu ko’rsatkichi basketbolchilar, gimnastlar va yengil 
vazndagi og’ir atletikachilarnikidan katta. Gavda, bel, son, boldir va yelka aylanasi 


yengil 
vazndagi 
og’ir 
atletikachilarnikidan 
biroz 
kam 
va 
boshqa 
guruhdagilarnikiga nisbatan ancha kam. 
Og’ir vazndagi kurashchilar bo’y uzunligi bo’yicha faqat basketbolchilardan 
past,  guruhlararo  nuqtai  nazardan  ular  «o’rtachadan  yuqori».  Ko’krak  aylanasi, 
tana  vazni  va  yuzasi,  Shu  toifadagi  og’ir  atletikachilarnikidan  biroz  kam.  Og’ir 
atletikachilar o’rganilgan sportchilar guruhi ichida eng kattalari hisoblanadi. 
Og’ir  vazndagi  kurashchilar  nazorat  va  barcha  guruhlardagi  sportchilarga 
nisbatan,  oyoq  va  qo’llari  uzun,  keng  yelkalar,  o’rta  hamjmdagi  gavda,  nisbatan 
keng  toz  kengligiga  egalar,  basketbolchilar  bundan  istisno.  Bu  guruhni 
proportsiyalarning  faqat  bir  turiga  kiritib  bo’lmaydi.  Sportchilarda  dolixomorf, 
mezomorf  va  xatto  braximorf  belgilar  kuzatiladi.  V.Bunak  klassifikatsiyasiga 
muvofiq  og’ir  vazndagi  kurashchilar  asosan  gigantoid  turiga  mansub.  Og’ir 
vazndagi  kurashchilar  uchun  butun  tana  mushaklarina  bir  tekis  rivojlanganligi, 
tananing biror qismida bo’rtib chiquvchi paylarning y’qligi, masalan gimnastlarda 
yelka aylanasi, basketbolchi va kurashchilarda bel-toz paylari bo’rtib turadi. 
O’rta  vazndagi  kurashchilar  tana  aylanalarining  absolyut  va  nisbiy 
ko’rsatkichlari  bo’yicha  yengil  va  og’ir  vazndagi  kurashchilarning  o’rtasida 
joylashgan. 
Kurashchining  somatipi  haqida  so’z  ketganda,  uning  eng  ko’zga 
tashlanadigan  belgilari  keng  yelkalar,  tor  toz,  kalta  qo’llardir.  Oyq  uzunligi 
turlicha: o’qa engil, engil, yarim yengil va yengil vazndagi sportchilarniki  - kalta, 
yarim  o’rta,  o’rta  vazndagilarniki  -  o’rtacha,  og’ir  vazndagilarniki  –  uzun. 
Ta’kidlab  o’tish  kerakki,  har  bir  guruhda  umumiy  belgilarga  to’la  to’g’ri 
kelmaydigan  sportchilar  ham  uchraydi,  ularning  ba’azilari  yirik  musobaqalarning 
g’oliblari  hamdir.  Bu  holni,  sportchining  kurash  turining  texnikasini  juda  yaxshi 
o’zlashtirgani bilan tuShuntirsa bo’ladi. 
Kurash  turlari  sport  turlari  musobaqalarida  har  xir  bo’yli  va  oyoq-qo’lli 
sportchilar  g’olib  bo’lishlari  mumkin.  Sportchi  o’z  tanasining  xususiyatlaridan 
kelib  chiqqan  holda  bellashuvlarning  taktikasini  ishlab  chiqadi  va  yuqori  
natijalarga erishadi. 


Sportning stereotip - o’zgarmas turlari esa nafaqat somatik ko’rsatkichlarga, 
balki sportchilarning gavda tuzilishlariga ham aniq talablar qo’yadi. 
Demak,  shaxsiy  somatik  ko’rsatkichlarning  tanlanaytgan sport  ixtisosligiga 
mos kelishini aniqlash uchun tana tuzilishini o’lchamlarini o’lchash, ularni yuqori 
natijaga erishgan sportchilarning ko’rsatkichlari bilan taqoslash zarur. 

Download 2,3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   109




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish