potensiostatik yoki amperostatik (galvanostatik) usullarga bo'linadi.
Potensiostatik kulonometriyada ishchi elektrodining potensiali tahlil jarayonida nazorat qilinadi (doimiy saqlanadi yoki biror qonuniyat bo'yicha o'zgartirib turiladi).
Galvanostatik kulonometriyada elektroliz davrida ishchi elektrodi va eritmadan o'tuvchi tok kuchi o'zgarmas saqlanadi.
.
Kulonometriyaning har ikkala ko'rinishi ham bevosita va bilvosita usullarga bo'linadi. Potensiostatik kulonometriya o'z navbatida bevosita potensiostatik kulonometriya, elektr gravimetriya, ichki elektroliz va potensiostatik kulonometrik titrlash usullariga bo'linadi. Bevosita potensiostatik kulonometriyada-ishchi elektrodiga potensial maxsus potensiostat yoki boshqa kuchlanish manbaidan tegishli nazorat qilinadigan aniqlikda beriladi.
Potensiostatik kulonometriya usuli qurilmasining tuzilishi:
Bo'g'indagi (6) elektrodlardan birining potensiali tok o'zgarishiga qaramasdan doimiy turadi, chunki uning sirti katta bo'lganligi uchun bu elektrod qutblanmaydi. Ikkinchi elektrodning potensiali nazorat qilinadi va uning qiymati voltmetr (5) yordamida o'lchanadi. Elektroliz tahlil qilinadigan moddaning to'liq oksidlanishi yoki qaytarilishigacha davom ettiriladi. Tokning qiymati ampermetr (3) va elektr miqdori kulonometr yoki integrator (4) yordamida o'lchanadi. Elektroliz uchun sarflangan vaqt taymer yordamida o'lchanadi. Moddaning miqdori Faradey qonuni
tenglamasi asosida hisoblanadi.
Elektr gravimetriya va ichki elektroliz usullarida tok ham, kuchlanish ham nazorat qilinmaydi. Shuning uchun ham ular kulonometriyaning tok va kuchlanish nazorat qilinmaydigan usullari deb qaraladi.
qo'llaniladi. Bu usulning gazlarni avtomatik aniqlash maqsadida
ishlatiladigan ko‘rinishi mavjud bo‘lib, unda hosil (generatsiya) qilinadigan titrant vaqt birligida gaz oqimidagi aniqlanadigan modda bilan reaksiyaga kirishsa, olchanadigan tok shu moddaning konsentratsiyasiga mos boladi. Muvozanat davrida reaksiyaga kirishuvchi moddalarning massalari o'zaro ekvivalent miqdorda bo'lishi kerak.
Galvanostatik kulonometriya usuli bevosita galvanostatik kulonometriya, inversion (substexiometrik) kulonometriya, galvanostatik kulonometrik titrlash va elektr gravimetriya usullariga bo‘linadi. Bevosita galvanostatik kulonometriyada ishchi elektrodiga o ‘zgarmas tok galvanostat (G) yordamida beriladi
Galvanostatik kulonometriya usuli qurilmasining tuzilishi:
Galvanostat bo‘g‘inga beriladigan tok kuchi qiymatini yuqori aniqlik bilan o ‘zgarmas qiymatda saqlay olishi kerak. Tokning qiymati o‘zgarmas holda saqlansa, elektr miqdorini hisoblash aniqligi yuqori b o ‘ladi. Agar buning imkoni bo‘lmasa, elektr miqdori kulonometrlar yoki integratorlar yordamida aniqlanadi. Inversion galvanostatik kulonometriyada tahlil qilinadigan modda (metall) elektrod sirtida qaytariladi (cho‘ktiriladi). So‘ngra anod tokida elektroliz qilinib, uning salmog‘i elektr miqdori yordamida bevosita hisoblanadi (bevosita kulonometriya).
Titrantni generaciyalash (ishlab chiqarish) to'g'ridan-to'g'ri tadqiqot jarayonida o`rganilayatgan eritmada yoki uning tashqarisida (tashqi generasiyali kulonometrik titrlash bilan) amalga oshirilishi mumkin
Ichki generasiyada titrant xuddi aniqlanadigan moddani o'z ichiga olgan eritmadan olinadi. Ba'zan ayrim sabablarga ko'ra generasiyani to'g'ridan-to'g'ri titrlash idishida amalga oshirish mumkin emas
Bunday holda, tashqi generasiyaga ega bo'lgan kulonometrik yacheykadan foydalaniladi.Generasiya uchun xizmat qiladigan eritma diffuzioni kamaytirish uchun paxta bilan to'ldirilgan naycha bo`ylab doimiy tezlik bilan reaktsiya maydonidagi 2 kiritiladi. Katodda titrlash uchun zarur bo'lgan ion hosil bo'ldi, u suyuqlik oqimi bilan 3-reaktsion yacheykaga tushadi va u erda aniqlanadigan modda bilan reaksiyaga kirishadi. Anodda olingan oksidlanish mahsulotlari, oqim bilan 4-idishga tushadi va olib tashlanadi.
Kulonometrik titrantlarning elektrogenerasiyas yuqori reaktsiyaga ega beqaror reagentlardan foydalanish imkoniyatini beradi.
Bunda ularni oldindan tayyorlashning hojati yo'qligi, ularning eritmadagi konsentratsiyasini nazorat qilish va standartlash o`tkazishga imkon beradi va bu esa tahlilning aniqligini oshiradi.
Metall ionli kulonometrik titrantlar inert elektrodlardagi mos tuzlardan olinadi. Generasiya qilishning optimal sharoitlari tok boyicha chiqimnan olingan volt-amper egri chiziqlaridan topiladi
Bunday holda, suvsiz muhitda noodatiy oksidlanish holatida titrantlarni olish mumkin
Shunday qilib, normal sharoitda hatto haddan tashqari kuchlanishi yuqori bo'lgan elektrodlarda ham kislotalar aralashmasida Ti (IV) dan Ti (III) hosil bo'lishi vodorodning chiqishi bilan birga keladi u, DMF yoki asetonitrilda HCl ishtirokida bo'lsa platina yoki grafit elektrodida Ti (III)ning tok boyicha chiqishi 100% bo`lishi mumkin. Sn (IV) tuzlaridan Sn (II) hosil bo'lishi oltin, platina, shishasimon uglerod va grafit katodlarda, sirka kislota eritmalarida o`tkaziladi
Kulonometrik titrlashda oxirgi nuqta turli xil usullar (potensiometriya, amperometriya, biamperometriya, fotometriya va hk.) yordamida aniqlanadi.
Hozirda kulonometriyaning yangi usullari ishlab chiqilgan. Bular jumlasiga, differensial kulonometriya, inversion kulonometriya, xronokulonom etriya, kulonopotensiografiya va boshqalami kiritish mumkin. Bu usullar tahlil uchun kam vaqt talab etadi, ularning aniqlik darajasi ancha yuqoridir.
Kulonometrik tahlil о‘tkazishdagi shartlarining biri -bu quyidagi shart bajarilishi lozim elektroliz sharoitida faqat tekshiriladigan moddaning elektr kimyoviy reaksiyasi sodir boiishi, ya’ni sarflangan tok kuchi to iig ‘icha aniqlanadigan modda elektroliziga sarflanishi kerak ya`niy generatsiya tokining samaradorligi 100 % bolishi kerak.
Elektrolizni 100 % li tok samaradorligida o'tkazish uchun eritmaga elektroliz sharoitida elektr aktiv bo'lmagan modda qo'shiladi. Bu modda befarq (inert, indifferent) elektrolitdan iborat bo'lib, u
