Kristall va amorf qattiq jismlar

3. Bosimning ta‘siri. Gazsimon moddalar ishtirok qiladigan va umuman hajm o’zgaradigan muvozanat sistemalarda kimyoviy muvozanat bosim o’zgarishi bilan siljiydi. Le – Shatele printsipiga muvofiq, agar muvozanat holatida turgan sistemaning bosimi oshirilsa, kimyoviy muvozanat bosimni kamaytiruvchi reaktsiya tomon siljiydi: aksincha, bosim kamaytirilsa, muvozanat bosimni oshiruvchi reaktsiya tomoniga suriladi. Lekin shuni ham esda tutish kerakki, o’zgarmas tempiraturada, reaktsiya olib borilayotgan berk idishda bosim o’zgarishi uchun, molekulalarning umumiy soni kimyoviy reaktsiya natijasida o’zgarishi lozim.
Bosim ortirilganida muvozanat gazning kam miqdordagi molekulalari va aksincha, bosim pasaytirilganida ko’p miqdordagi molekulalar hosil bo’lish reaktsiya tomoniga siljiydi. Masalan, 2NO + O₂  2NO₂ reaktsiyasida, bosim oshirilsa muvozanat o’ng tomonga, kamaytirilganda esa chap tomonga siljiydi.
Kimyoviy muvozanat holatiga temperatura, bosim va ishtirok etuvchi moddalar kontsentratsiyalarining ta‘sirini o’rganishga asoslanib kimyoviy jarayonlardan yaxshi unum olish uchun qanday sharoit yaratish kerakligini aniqlash mumkin.


Adabiyotlar:

1.Karimov I.A. Barkamol avlod orzusi.-O‘zbekiston milliy entsiklopediyasi.-: 2000.

2.Karimov I.A. Barkamol avlod-O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori.- Sharq, 1998.

3.Bugayev A. I. Metodika prepodovaniya fiziki v sredney shkole. –M: Prosvesheniye, 1981.

4.Isaak N’yuton. Matematicheskiye nachala naturalnoy flosofii.-M : Nauka,1989.

5.Razumovskiy V.G.,Xijnyakova L. S. Sovremenno‘y urok v sredney shkole.-M: Prosvesheniye, 1983.

6.Dimonstratsionny ekspriment po fizike v sredney shkole. ch.1-2. 1978.

7.Kamenskiy S.Ye., P.V. Orexov Fizikadan masalalar yechish metodikasi.- T: O‘qituvchi, 1989.

8.Dadaxujayev P., Botirov M. Fizika kabinetlarini jihozlash. –T: O‘qituvchisi, 1984.
9.O‘rta maktabda fizika va astronomiya o‘qitish. /L. I. Reznikov tav. os. –T: O‘qituvchi, 1974.
10.Tursunmetov K. A., Xudoyberganov A. M. Fizikadan praktukum: Akademik litsey va kasb-ҳunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma.– : O‘qituvchi, 2002.
11.Tursunov Q.Sh. Fizika o‘qitishda belgili modellar.-Toshkent shahri, j:\Xalq ta’limi-27-29 b.-№3-4 sonlari, 1994.
12.Tursunov Q.Sh. Fizikadan darslarni rejalashtirish (IX sinf) Metodik qo‘llanma, - 1994.
13.Tursunov Q.Sh. Fizikadan darslarni rejalashtirish (X sinf) Metodik qo‘llanma, - 1994.

Elektron ta’lim resurslari: 
1. www.buxdu.uz 
2. www.pedagog.uz 
3. www.ziyonet.uz 
4. www.edu.uz 
5. www.tdpu-INTRANET.Ped. 
6. www.grain.ru 
7. www.plant protestion.som

8. 
   http://www.google.co.uz/
   
9. 
   http://www.idssve.uz
   
10. 
    www.ziyouz.com
    
11. 
    www.referat.arxiv.uz
    
12. 
    www.aim.uz