Kriptografiyaning matematik asosi(rsa) shifrlash algoritmi

2-MAVZU: Affin usulida har bir harfga almashtiriluvchi harflar asosida shifrlash algoritmi
Affin tizimidagi Tsezar usulida har bir harfga almashtiriluvchi harflar maxsus formula bo`yicha aniqlanadi Affin tizimidagi Sezar usulida har bir harfga almashtiriluvchi harflar maxsus formula bo‘yicha aniqlanadi: (at+b) mod m, bu yerda a, b -butun sonlar, 0 va m o‘zaro tub sonlar. t -harflarning alfavitda joylashgan tartibi (0 dan boshlab tartiblanadi), m -alfavitdagi harflar soni. m=26, a=5, b=7 bo‘lganda,Shungamos ravishda harflarquyidagi jadval hosilqilinadi: quyidagichaalmashadi. Shifrni ochish formulasi quyidagicha: M = ( a~( C — b))mod m. Bu yerda a qiymat a sonining mod m bo‘yicha teskarisi, C - shifrtekst.
A=5, B=7

T	A*T+B	(A*T+B)MOD(M)	T	A*T+B	(A*T+B)MOD(M)
0	7	7	13	72	20	a => H	n => U
1	12	12	14	77	25	b => M	o => Z
2	17	17	15	82	4	c => R	p => E
3	22	22	16	87	9	d => W	q => J
4	27	1	17	92	14	e => B	r => O
5	32	6	18	97	19	f => G	s => T
6	37	11	19	102	24	g => L	t => Y
7	42	16	20	107	3	h => Q	u => D
8	47	21	21	112	8	i => V	v => I
9	52	0	22	117	13	j => A	w => N
10	57	5	23	122	18	k => F	x => S
11	62	10	24	127	23	l => K	y => X
12	67	15	25	132	2	m => P	z => C

Shifirlanishi kerak bo’lgan so’z M = JALOLBEK

Shifrlangan so’z C = AHKZKMBF

3-MAVZU: Simmetrik shifrlash algoritmlari.
Simmetrik shifrlash - bu Internet orqali tarqatilgan xabarni shifrlash va parolini hal qilish uchun faqat bitta tugmachadan foydalanishga imkon beradigan usuldir. U shuningdek, shifrlash uchun ishlatiladigan an'anaviy usul sifatida ham tanilgan. Nosimmetrik shifrlashda oddiy matn shifrlanadi va kalit va shifrlash algoritmi yordamida shifrlangan matnga aylantiriladi. Shifrlash matni shifrlash uchun ishlatilgan kalit va parol hal qilish algoritmi yordamida yana oddiy matnga aylantirilganda. Nosimmetrik shifrlash algoritmi bajariladi Tezroq va shunday kamroq murakkab shu sababli; ular uchun ishlatiladi ommaviy ma'lumotlarni uzatish. Nosimmetrik shifrlashda aloqada ishtirok etuvchi xost allaqachon tashqi vositalar orqali olinadigan maxfiy kalitga ega. Xabar yoki ma'lumotni yuboruvchi xabarni shifrlash uchun kalitdan, qabul qiluvchi esa xabarni parolini ochish uchun foydalanadi. Odatda ishlatiladigan nosimmetrik shifrlash algoritmlari quyidagilardir DES, 3 DES, AES, RC4. Simmetrik va assimetrik shifrlash tizimlarining har biri o'zlarining afzalliklari va kamchiliklariga ega. Nosimmetrik shifrlash tizimining kamchiliklari buzilgan kalitni almashtirishning qiyinligi va assimetrik shifrlash tizimining kamchiliklari uning nisbatan past tezligidir. Hozirgi vaqtda shifrlash tizimlari o'ziga xos yuqori shifrlash tezligini ta'minlaydigan kombinatsiyalangan algoritmdan foydalanmoqda DES shifrlash kalitlarini ochiq yo'naltirishdan foydalaning (kabi)RSA) Simmetrik shifrlash algoritmlari juda uzoq bo'lmagan va katta hajmdagi ma'lumotlarni tezda shifrlay oladigan kalitlardan foydalanadi. Simmetrik shifrlash algoritmlaridan shifrlash algoritmi keng qo'llaniladiDES (IBM tomonidan ixtiro qilingan), bu AQSh iqtisodiyotining ochiq sohalarida foydalanish uchun tavsiya etiladi. Ushbu algoritm dastlab kalit uzunligini 56 bitgacha cheklash tufayli cheklangan umrga mahkum qilindi. Hozirgi vaqtda ko'plab mutaxassislar ko'plab mamlakatlar va korporatsiyalar byudjetlari uchun maqbul bo'lgan haq evaziga bunday kalitni sindira olishadi. Bugungi kunda nosimmetrik metodologiyadan foydalanadigan vositalar, masalan, ATM tarmoqlari. Ushbu tizimlar o'zlarining banklarining original dizaynidir va sotuvga qo'yilmaydi