Криптографиянинг асосий йўналишлари Оқимли симметрик шифрлаш

Псевдотасодифий кетма-кетликлар (ПТКК)

• Кўпинча улар қуйидагича рекурсив ҳолда ҳисобланади:
• Умумий ҳолда ушбу генератор , бу ерда фиксирланган бутун сон. Ҳаммага маълум бўлган генераторлардан мисол тариқасида чизиқли конгруэнтнли генератор ҳисобланади.

бу ерда лар бутун константалар.

•  

Криптографик хавфсиз псевдотасодифий кетма-келиклар генератори (КХПККГ)

• Бу шуни англатадики берилган учун чиқишдаги калит оқимининг битларида, бу ерда бутун сон, кейинги битларни ҳисоблаб топиш мумкин эмас. Аниқроқ қилиб айтадиган бўлсак, учун калит оқимининг битлар кетма кетлигини полином вақтда башорат қилиш мувоффақияти 50% дан ошган бир марталик алгоритми мавжуд эмас. Яна бир хсусиятлардан бири, юқорида берилган кетма-кетликдан келиб чиқиб ихтиёрий олдинги битларини ҳисоблаш мумкин эмас.

•  

Тасодифий кетма-кетликлар криптографияда қуйдаги мақсадларда қўланилади:

• симметрик криптотизимлар учун тасодифийлик даражаси юқори бўлган сеанс калитлари ва бошқа калитларни генерация қилишда;
• асимметрик криптотизимларда қўлланиладиган катта қийматлар қабул қилувчи параметрларнинг тасодифий бошланғич қийматлари генерациясида;
• блокли шифрлаш алгоритмларининг бошланғич тасодифий қиймат талаб қилувчи СВС, ОFB ва бошқа қўлланиш тартиб-қоидалари учун тасодифийлик даражаси юқори бўлган бошланғич векторлар ҳосил қилишда;
• электрон рақамли имзо тизимларида катта қийматга эга параметрлар учун дастлабки тасодифий қийматларни генерациясида;
• битта протокол орқали бир хил маълумотларни ҳар-хил калитлар қўллаш билан шифрлаб ҳар-хил кўринишда узатиш учун талаб қилинадиган ҳолатларда калит учун етарли узунликдаги тасодифий кетма-кетлик ҳосил қилишда, масалан SSL ва SET протоколларида.

Узлуксиз шифрлаш алгоритмлари асосий йўналишлари

• Тизимли-назарий ёндашув йўналишидаги ПТКК генераторлари асосида яратилган алгоритмлар;
• Мураккабликка асосланган назарий ёндашув йўналишидаги ПТКК генераторлари асосида яратилган алгоритмлар;
• Комбинациялаш йўналишидаги ПТКК генераторлари асосида яратилган алгоритмлар.

Асосий ва қўшимча адабиётлар учун тавсиялар

• Асосий адабиётлар
• Christof Paar·Jan Pelzl. Understanding Cryptography: A Textbook for Students and Practitioners. Verlag Berlin Heidelberg 2010.
• Keith M. Martin. Everyday Cryptography Fundamental Principles and Applications. United Kingdom, 2017
• Қўшимча адабиётлар
• Акбаров Д. Е. “Ахборот хавфсизлигини таъминлашнинг криптографик усуллари ва уларнинг қўлланилиши” – Тошкент, 2008 – 394 бет.
• Stamp Mark. Information security: principles and practice. USA, 2011.

Саволлар???