Kostyum tarixi

Jan-Pol Gotye ijodi.
1980-yillarda Parijda ilgarigidek eski moda uylari ishlar 
edi, ammo mustaqil yosh dizaynerlarning ishlari ajralib turardi. Birinchi galda Jan-
Pol Gotye (1925-yilda tug’ilgan) fransuz modasining enfant tarreble (fr. «injiq bola») 
sifatida tilga olinadi. Uning birinchi jamlanmasi 1976-yilda paydo bo’ldi. Gotyening 
uslubi mutlaqo postmodernizm ruhida edi: dadachilar san’ati («Le Dadaisme» xotin-
qizlar jamlanmasi, 1983-yil), 1950-yillar korseti, kompyuterlar va ilmiy fantastika 
olami («High Tech» ayollar jamlanmasi 1980–1981-yillar), Shimol va Himolay 
xalqlari liboslari («Barbes» ayollar jamlanmasi, 1984–1985-yillar), rus 
konstruktivizmi («Russe» jamlanmasi, 1986–1987-yillar) san’atkorga ilhom berar 

---

125
edi. 1980-yillardagi Gotye uslubining o’ziga xos xususiyatlari favqulodda xilma-xil. 
Bitta jamlanmada bir xildagi buyumlar yo’q, holbuki barchasi bitta mavzuga 
birlashtirilgan bo’ladi. Gotye mato fakturasi bilan muvaffaqiyatli ishlaydi, tyul va 
sun’iy yoki tabiiy mo’ynani, kanop va plastikni, batist va temir yamoqlarni 
uyg’unlashtirib yuboradi; elatchilik mavzusidagi modellarda rang va naqshlarga 
ko’proq e’tibor beradi». Konstruksiyada to’r ko’ylak (1989-yil) yoki erkaklar yubkasi 
bunga misol bo’la oladi. Peshband bilan to’ldirilgan bu yubka chindan ham shimga 
o’xshar edi (1985-yil). Dizayner eng dadil erkaklar modelini yaratadi. Uning 
maneken yigitlari va mijozlari kuchini va shahvoniy hirslarini oshqora namoyon etib, 
tarang losinalar, keng shubalar, orqasi ochiq ko’ylaklar, yubkalar, jersidan tikilgan va 
qoplon tusida bo’yalgan tor jaketlar kiyar edilar. 
U yaratgan timsollarni dag’allik va san’at asari o’rtasidagi vosita deyish 
mumkin. Masalan, badan rangidagi tarang jersi korjomasi zarrin rangga bo’yalgan 
yalang’och badan ta’siri paydo qiluvchi payetkalar bilan tikilib chiqishi mumkin 
(1993yil). 
Madonna o’zining 1990-yil dunyo bo’ylab sayohatiga libos buyurtma qildi – bu 
ipak va charmdan ishlangan, siynalari uchli korset bo’lib, modelyerni dunyoga 
tanitdi. Biroq Gotyeni faqat sahna yoki oliy tabaqa vakillari uchun ijod qiladi, deyish 
to’g’ri emas. To’g’ri, bunday liboslar ko’zga ko’ringan shaxslarga mo’ljallangan va 
garchi talaygina ommani lol qoldirgan bo’lsada, baribir Parijning bundan keyin ham 
modalar Markazi bo’lib qolishiga umid yo’q emas.