Kostyum tarixi

 
XX ASR YEVROPA KOSTYUMI TARIXI
XX asr jahon san’ati siyosiy, ilmiy, texnik, ijtimoiy o’zgarishlar davri bo’ldi. 
San’atda individual xususiyatlarni talqin qilishga intilishning yangi shakllari qator 
uslublarni vujudga keltirdi. Avangard nomi bilan umumlashgan ushbu uslublar 
rassomlar ijodida davr dramasini sokin sahnalashtirish yo’lidan emas, unga qarshi 
tura olish xususiyati bilan ijodiy buhronga olib keldi. Avangardizm yo’nalishi 
fovizm, ekspressionizm, pop-art, futurizm, kubizm, metafizik rangtasvir, dadaizm, 
syurrealizm, giperrealizm, konseptualizm kabi uslublarni birlashtirdi. Ushbu 

---

100
yo’nalishlarda ijod qilgan rassomlar tasviriy san’atning mazmuni, shaklini yangi 
metodlar bilan boyitdi. Fovizm oqimida A. Matiss, A. Deren, A. Marke, J. Brak va 
boshqalar ijod qilganlar. Zamonaviy tanqidchilar tomonidan kinoya tarzida berilgan 
ushbu oqim vakillari asarlari bevosita naturani, borliqni kuzatish asosida yaratiladi. 
Rassomlar o’z asarlarida ibtigoiy san’at, o’rta asr va Sharq san’ati uslublaridan 
foydalanib, yangi estetik tuyg’ularni berishga harakat qildilar.
Ekspressionizm yo’nalishi 1920-yillarda davrning o’tkir inqirozlarining aks 
sadosi sifatida yuzaga kelgan. «Ekspressionizm» termini ilk bor X. Valden 
tomonidan qo’llangan (1911) bo’lib, unda asosan, ijodkorning subyektiv tasavvurlari, 
his-tuyg’ulari ifodalandi, ulardagi ehtiroslilik va jiddiylik asarlarga jo’shqinlik baxsh 
etdi. Yo’nalish vakillari golland rassomi Van Gog
, 
norvegiyalik E. Munk, belgiyalik
J. Ensor ijodidan ta’sirlandilar. «Ko’prik» uyushmasi a’zolari E. Kirxner, M. 
Pexshteyn, E. Xekkel va boshqalar ushbu yo’nalishda ijod qilishdi.
O’tgan asrning boshlarida paydo bo’lgan oqimlar keyingi yillarda san’at 
estetikasining asosiy yo’nalishlarini belgilab berdi.