Kostyum tarixi

Erkaklar libosi.
Bu davr erkaklar liboslarining asosiylari – ko’ylak, ishton, 
ko’rtka, bosh kiyim, poyabzal, ich kiyim. Kiyimlar shakli, ba’zi qismlari davr 
davomida bir necha marta o’zgargan. Asr boshida erkaklar ko’ylagi ichki kiyim va 
ustki kiyimning bir qismi vazifasini bajargan. Asrning ikkinchi yarmiga kelib oq 
yupqa matodan tikilgan tor ichki ko’ylak va xuddi shu matodan tikilgan ustki keng 
ko’ylaklar paydo bo’ldi. Libos yenglarining kesimlaridan ichki ko’ylak ko’rinib 
turardi. Uning manjetlari va yoqalari gofrelangan to’rlar bilan bezatilgan(41-rasm).
41-rasm.Fransiya erkaklar kostyumlari 
Kamzul kalta qaytarma yoqali koletga aylandi. Kalta, mo’yna bilan sirlangan tik 
yoqali plash kiyish odat tusiga kirdi. Koletning old o’mizi uchburchak shaklini olib, 
keng yenglari qavilib, manjetli qilindi. Uni pantalonlar bilan kiyishgan. Pantalonlar 
ostidan tor paypoq-ishton kiyilgan.
XVII asr erkaklar libosi harbiylashtirish ta’siri ostida bo’ldi (31-rasmlar). Biroq 
50–70-yillarda bu timsol yangi estetik ideal – yosh qirol Lyudovik XIVga taqlid, 
ya’ni go’daklik timsolidir.

---

76
Bu davr libosi to’rlar, bantlar bilan boy bezatilgan ko’ylak, yengi tirsakkacha 
bo’lgan kalta ko’rtka – 
vesta
va 
rengrav
– ishtondan iborat bo’lgan. Vesta pirpiraklar, 
lentalardan qilingan kantlar,
tesmalar, ryushlar, to’rlar bilan boy bezatilgan. 
Vestaning etaklari va ishtonning belbog’i o’rtasidan keng ko’ylakning gafre, burmali 
pirpiraklari ko’zga
tashlanib
turgan. Rengrav-ishton – ikki qavatli yubka
 
ishtondir. Bunda shalvar – keng ishton ustidan kiyilgan taxlama (skladka)li 
yubkadir. Sharvarning belbog’i, yon choklari tesma, bant, pirpirak, to’r singari 
bezaklar bilan bezaklangan. 
Asr oxiriga kelib yangi saroy kiyimi – 
jyustokor
paydo bo’ldi. Jyustokor bel 
chizig’idan sharf-belbog’dan pastga qarab kengaytirilgan, mayda tugmachalar va 
petlyalar bilan qadaladigan tor, tizzagacha bo’lgan uzunlikdagi kiyim turidir. 
Yenglarining yuqori qismi tor bo’lib, u pastga qarab kengaytirilgan va keng qaytarma 
manjetga ega. Ranglar yechimi yorqin va jilvador, oltin va kumush bilan 
kashtalangan. Jyustokor yoqasiz bo’lib, uning o’rnini oq matodan uchlariga to’r 
o’rnatilgan galsto’q egallagan. Erkaklar libosini oq, havorang, qizil rangdagi, gul 
yoki naqsh bilan kashtalangan shoyi yoki junli paypoqlar to’ldirgan.
Poyabzallar qatoriga qaytarmali etiklar, shuningdek, bantli, to’qimli, rozetkali, 
to’rtburchak uchli va tasmali yarim yopiq tuflilar kirgan. Bu davrda, shuningdek, 
erkaklarning qizil rangdagi baland poshnali oyoq kiyimlari ham paydo bo’lgan. Bosh 
kiyimlar – yumshoq keng soyabonli, oq tuyaqush pati bilan bezalgan shlyapalar – 
asta-sekin uchburchak shaklga kira boshlagan.