Kostyum tarixi

Erkaklar libosi.
XVIII asr fransuz erkaklar libosi ichki kiyim, kamzul, 
jyustokor va kyulotdan iborat. 
Asrning birinchi yarmida ko’ylaklarning yoqa qismi baland jabo, yeng 
manjetlari naqshinkor to’rlar bilan bezalgan. Bo’yinbog’lar oq polotno yoki batist 
matolardan tikilib, bo’yin to’liq qilib bog’langan, uning ustidan 
frantlar
– qora shoyi 
lenta bog’langan. Ular uchun, asosan, yupqa, asosi tyul bo’lgan kam naqshli 
to’rlardan foydalanilgan.
Jyustokor – bel qismida badanga yopishib turuvchi, yelka chiziqlari tor, 
bo’ksadan etaklari tomon kengaytirilgan erkaklar libosi. Uning klinlardan iborat 
pastki (etak) qismi qattiq movut yoki to’qli astardan iborat edi. Yon tomon va orqa 
shlitsesiga taxlamalar qilingan(44-rasm).

---

81
44-rasm.XVIII asr fransuz erkaklar liboslari
 
 
Libosning barcha detallari naqshlar bilan, metall va asosiga mato o’ralgan 
tugmalar bilan, chetlari esa festonlar bilan ajratib bezaklangan. Jyustokor barxat, 
shoyi, atlas, keyinchalik junli va paxt a matolardan tikilgan. XVIII asr davomida 
kamzul kaltalashdi, 60-yillarga kelib uning uzunligi beldan 20 sm pastga tushadigan 
darajaga keldi. Uning rangi, odatda, jyustokor bilan kontrastlangan. 70-yillarda 
tanaga yopishib turuvchi, kengaygan etakli, tor yeng va uncha katta bo’lmagan 
stoyka, ya’ni tik yoqali frak paydo bo’ldi. Ushbu libosning keyinchalik baland stoyka 
(tik) yoqasi bilan almashtirilgan yangi yechimi paydo bo’ldi. Asr oxirida ikki bortli, 
bortlari chuqur o’yiqli, katta qaytarma yoqali kundalik ingliz fraki ham paydo bo’ldi. 
U jun mato yoki qalin ip matodan tikilgan. Kaltalashtirilgan kamzul o’zining deko 
rativ, ya’ni hashamdor ko’rinishini butunlay yo’qotib, erkaklar libosida qulay jiletga 
aylandi(45-rasm). 
70-rasm. XVIII asr 70-yillar kostyumi

---

82
XVIII asrda ustki kiyim – qomatga yopishib turuvchi bir yoki ikki qator tugmali 
redingotlar
keng tarqalgan. Shuningdek, issiq va qulay, mo’yna bilan bezaklangan, 
ko’pincha mo’yna astarli 
syurto’qlar
kiyilgan. Yopinchiqlarga kamroq murojaat 
etilgan.
Erkaklar libosi bezaklarining asosiy ko’rinishlari – to’rlar va tugmalardan 
iborat bo’lgan. Libos bezagi sifatida, shuningdek, to’qilgan shnurlar yoki zanjirlar 
bilan kyulotlar belbog’iga qotirilgan to’qalar ham qo’llanilgan.
Bosh kiyimlar – uncha katta bo’lmagan polyali, oldi tor va yonlari bukilgan 
shlyapalar. Pariklar yon tarafdan jingalaklanib, orqada o’rib bant bilan 
mahkamlangan.