Kostum va moda tarixi

Erkaklar libosi. Respublika davrining dastlabki yillarida 
inson tanasi go‘zalligini bo‘rttirib ko‘rsatuvchi burmali, 
aksariyat hollarda inson tanasining ba’zi qismlari ochiq qolgan 
liboslar yetakchilik qilgan (16-rasm).

---

36
15-rasm.
16-rasm.
Bu davr liboslari orasida tunika yetakchilik qilgan. Тunika 
kiyiladigan kiyim bolib, uning shakli va uzunligi o‘zgarib 
borgan. Rimliklar ustki kiyim togaga chuqur ramziy ma’no 
berganlar. Chet elliklar va qullar toga kiyish huquqiga ega 
emasdilar.
17-rasm.
Tunikalarning bir qancha turlari bo‘lib, 
ularning asosiylari – kolobium, talaris va 
dalmatikadir. Sovuq kunlarda rimliklar bir 
necha qavat tunika kiyib yurishgan. 
O‘zining bo‘yi va eni, yengining uzun-
qisqaligiga ko‘ra tunikalarning turli xillari 
mavjud edi. Liboslardagi bezaklar (kashta, 
yo‘llar, bezaklar) tabaqa, lavozim xarakteriga 
ega edi. Ular asosan to‘q qizil, binafsha, 
ko‘k rangda bo‘lib, rang ma’lum bir ramziy 
ma’noga ega edi. Yo‘l-yo‘l tunikalarni rimlik 
senatorlar va chavandozlar kiyishgan (17-
rasm).
Rimliklarning ustki kiyimi plash bo‘lib, 
ular orasida toga alohida ajralib turadi. Toga sirk, teatr, sud 
majlisi, triumfatorlar, hukmdor qabuliga borishda asosiy 

---

37
atributlardan biri bo‘lgan. (18-rasm). Toga katta bo‘lak mato 
bo‘lib, u to‘rtburchak yoki ellips shaklida bo‘lgan. Togalarning 
razmeri taxminan 6x1,8 m bo‘lgan, ushbu libosni qullar 
xo‘jalariga kiydirib qo‘yishgan.
18-rasm.
   Keyingi davrlarga kelib og‘ir va katta 
togalar o‘z o‘rnini yunon xlamidalariga 
o‘xshash yengil plashlarga bo‘shatib 
berdi. Ularni tunikaning rangiga moslab 
tanlab, ikki yelkani yopib, ko‘krak oldida 
birlashtirib,  fibula  yordamida  mahkamlab 
yurishgan. 
Marosim plashlaridan yana biri –
latsernadir. U hajman ancha kichkina, 
kalta bo‘lib, tizzaga qadar bo‘lgan. 
 Aslzoda rimliklar libosini kalta etiklar 
va orqasi yopiq sandallar to‘ldiradi. 
Peshonaga to‘g‘ri tarab qo‘yilgan soch, tarashlangan yoki 
kichkinagina soqol qoldirilgan yuz rimliklar qiyofasini 
to‘ldirgan. Rimlik kambag‘allar va qullar dag‘al jun mato yoki 
kanopdan to‘qilgan matodan tikilgan tunika, penula va oddiy 
yog‘och boshmoqlar kiyishgan.