Kostum va moda tarixi

Niderlandiya san’ati. Niderlandiyada savdo munosabat-
larining rivojlanishi natijasida iqtisodiy o‘sish kuzatildi. 
Niderland san’atida Italiya san’atidan farqli o‘raloq, xalqchillik 
g‘oyasi yaqqol kuzatiladi. Rangtasvir san’atining rivojlanishida 

---

71
Yan van Eyk, Rogir van der Veyden, Ieronim Bosx, Piter Breygel 
ijodi alohida ajralib turadi. Yan van Eyk portret san’atining 
mustaqil san’at turiga aylanishida muhim o‘rin tutdi. U o‘z 
qahramonlarining ichki dunyosi, ma’naviy olamini ochish, 
xarakterini  ko‘rsatishga  muyassar  bo‘ldi.  «Arnolfinilar  oilasi» 
kompozitsiyasida rassom tasvirlanuvchilarning xarakterini 
 
 
ochish hisobiga ular orasidagi munosabatni, insonlarga xos 
nozik his-tuyg‘ularni tasvirlagan. 
Rogir van der Veyden (1399–1464), Gugo van der Gus 
(tax. 1435–1482) ijodi niderland rangtasvir an’analarini davom 
ettirib, uni yanada boyitdi. XV asrning so‘nggi choragida 
Niderlandiyaning shimoliy hududlaridagi rassomlar ijodida 
xalq an’analari bilan bog‘liqlik kuzatildi. Rassomlar diniy 
yoki afsonaviy-fantastik shakldagi ijtimoiy satiraga e’tibor 
qaratdilar. Bu xususiyat, ayniqsa, Ieronim Bosx (tax. 1450–
1516) deb nom olgan Ieronimus van Aken ijodida yaxsri 
namoyon bo‘ldi. Uning asarlaridagi bosh mavzu oliyjanoblik 
va xudbinlik, jaholat va ozodlik kurashini tasvirlashga 
qaratildi. 
XVI asr niderland rangtasvirida inson obrazi va uni o‘rab 
olgan muhit tasviri keng talqin etila boshladi. Niderland 
rangtasvirining yirik vakili Piter Breygelning ijodida niderland 
san’ati o‘zining eng gullagan davrini namoyish etdi. Breygel 
rangtasvir san’atida erishgan yutuqlarini umumlashtirgan holda 
uni yangi mazmun bilan boyitdi. Rassomning «Ko‘rlar» (1568) 
deb nomlangan asari bir to‘da ko‘rlarni boshlab borayotgan 
yo‘lboshlovchining yiqilishi, qolganlarning ham uning 
ketidan yiqilishiga sabab bo‘layotganini ko‘rsatish orqali o‘z 
taqdirini bilmagan, hayotda ko‘r-ko‘rona yashayotganlar fojiasi 
ifodalanadi.