Korxonalarda investitsion loyihalarni baholash xususiyatlari Reja

Afzalliklari
Kamchiliklari
Investitsiyalardan ko'riladigan daromadlarning qiymatini ifodalaydi (boshlang'ich investitsiyalardan loyihadan keladigan sof pul oqimining qanchaga ko'pligini ko'rsatadi); Investitsiya loyihasining hayotiyligi davri va loyiha pul oqimlarining vaqt bo'yicha taqsimlanishi hisobga olinadi; Vaqt omili hisobga olinadi va joriy qiymatlarda ifodalanadi; Sof joriy qiymat ko'rsatkichi vaqt bo'yicha additiv, ya'ni turli loyihalarning NPV qiymatlarini yig'indisini topish mumkin; Investitsiya loyihasini moliyalashtirishga qabul qilish orqali korxona (firma,investor)ning iqtisodiy potentsialini qanchaga o'zgarishini prognoz bahosini beradi, ya'ni “firma boyligi” ni qanchaga oshganligini ifodalaydi; Bu usul investitsiya loyihalarini samaradorligini baholashning eng asosiy kriteriyalariga mos keladi.	NPV – absolyut ko'rsatkich bo'lib, u loyihaning diskontlangan daromad va xarajatlari o'rtasidagi farqini ifodalaydi, ammo muqobil investitsiya loyihalarining daromad va xarajatlari miqdorining xajmini hisobga olmaydi; Absolyut ko'rsatkich bo'lganligi sababli, loyihaning rentabelligini ifodalamaydi; Diskont stavkasi qiymatiga bog'liq; Diskont stavkasi loyihaning butun muddati davomida o'zgarmas deb qabul qilinadi, lekin keyinchalik iqtisodiy shart- sharoitlarning o'zgarishiga bog'liq holda diskont stavkasi ham o'zgarishi mumkin; Uzoq muddatga mo'ljallangan aniq prognozlarni talab etadi.

7-rasm. Sof joriy qiymat usulining afzalliklari va kamchiliklari.

Demak, yuqorida ta'kidlab o'tganimizdek, sof joriy qiymat kompaniya(firma, korxona, investor) boyligini umuman qanchaga o'sganligini ko'rsatib beradi, lekin uning o'sishini nisbiy darajasini ko'rsatib bermaydi.
Bunday kamchilikni bartaraf etish maqsadida, investitsiyalarning rentabelligini hisoblash usulidan foydalaniladi. Investitsiyalarning rentabelligini hisoblash usuli bir birlik qilingan xarajatlarga qancha daromadlar to'g'ri kelishini aniqlab beradi va aynan shu kriteriyaga asoslangan holda umumiy investitsiya xajmi cheklangan sharoitda bir-biriga bog'liq bo'lmagan mustaqil investitsiya loyihalarini tanlash orqali optimal investitsiya portfelini tuzishda foydalaniladi. Investitsiyalar rentabelligini hisoblash usuli loyihaga qo'yilgan mablag'lardan ko'riladigan nisbiy daromadlilikni ifodalaydi. Bu usulning afzalliklari va kamchiliklarini umumlashtirgan holda quyidagi 8-rasmda ifodalash mumkin.