Korxonalar moliyasini boshqarish

Korxonalar uchun birjalarda kotirovkalanuvchi aksiyalari orqali moliya bozorlarida ularning qiymatini baholash amalga oshiriladi. Buning natijasida koʻrib chiqilgan maqsad korxona mulkdorligining moddiy farovonligini maksimallashtirishning mohiyati boʻyicha ekvivalenti boʻlgan aksiyalar bozor bahosini maksimallashtirishga oʻzgaradi. Umuman koʻrib chiqilgan yondashuvning quyidagi afzalliklarini koʻrsatish mumkin: - uzoq muddatli istiqbolga yoʻnaltirilganligi; - vaqt, risk va noaniqlik kabi omillarning hisobga olinishi; - mulkdorlar va ularning biznes boʻyicha hamkorlari (kreditorlar, invstorlar, xodimlar, kontragentlar) manfaatlarining oʻzaro muvofiqlashtirish imkoniyati; - joriy va strategik vazifalar oʻrtasida qarama-qarshilikning mavjud emasligi; - mulkdorlarning korxona ustidan nazoratni ta’minlashi va boshqalar.

Qayd etib oʻtish kerakki, amaliyotda mazkur yondashuvni amalga oshirish har doim ham oson kechmaydi. Birinchidan, u kelgusi daromad va xarajatlarni ehtimoliy baholashga, pul tushumlari va ularning risklar bilan bogʻliqligiga asoslanadi. Ikkinchidan, hamma korxonalar ham umumtanolingan bozor qiymatiga ega emas. Xususan, agar korxonaning aksiyalari birjada muomalada boʻlmasa, uning haqiqiy bozor bahosini bevosita aniqlash murakkablashadi. Lekin korxona bozor qiymatini maksimallashtirish maqsadi rivojlangan va samarali ishlovchi bozor kapitali amal qilish vaqtida yuqori darajada asoslangan va muhim xususiyatga ega hisoblanadi. Asosiy maqsad – mulkdorlar moddiy farovonligini maksimallashtirish va bevosita korxona bozor qiymatini maksimallashtirishga erishish uchun moliyaviy menejerdan quyidagi asosiy yoʻnalishlar boʻyicha samarali boshqaruv qarorlari qabul qilish talab etiladi: - operatsion faoliyat (korxonaning moliyaviy holatini tahlil qilish, rejalashtirish, prognozlash va nazorat qilish); - moliyalashtirish – oʻz va jalb qilingan mablagʻlar manbalarini boshqarish (moliyaviy qarorlar qabul qilish); - investitsiyalar – investitsion siyosat va avtivlarni boshqarish (investitsion qarorlar qabul qilish). Keltirilgan yoʻnalishlardan har biri moliyaviy menejment tizimida amalga oshiriladigan aniq kompleks vazifalar bilan tavsiflanadi. Namunaviy kompleks vazifalar quyidagi rasmda keltirilgan (1-rasm).