Korxonalar faoliyatining tahlili va statistika asoslari fani bo’yicha ma’ruzalar kursi Buxgalteriya hisobi va audit kafedrasi dosenti T

17-mavzu. Qishloq xo’jaligida ishlab chiqarish xarajatlari va tannarxini tahlili

Dars o’quv maqsadi. Ushbu mavzu bo’yicha darsning o’quv maqsadi bo’lib, ishlab chiqarish xarajatlari va mahsulotlar tannarxini tarkibi,tarkibiy tuzilishi va o’zgarishini omilli tahlil qilish usullarini hamda ularni kamaytirish imkoniyatlarini aniqlash yo’llarini talabalarga o’rgatish hisoblanadi..

Tushunchalar va tayanch iboralar Ishlab chiqarish xarajatlari. Doimiy xarajatlar.O’zgaruvchan xarajatlar.Shartli doimiy xarajatlar.Tannarx. Mahsulot birligi tannarxi. 1 ga xarajati. 1 bosh mol xarajati.Hosil dorlik. Maxsuldorlik . Yalpi sut.Sut mahsuldorligi.

Maruzani o’tish metodi.Maruzani “Bilaman,bilishni xohlayman,bilib oldim”, blis –so’rov va aqliy hujum” metodlarini qo’llagan holda o’tish ko’zda tutiladi

Asosiy savollar:
1.Qishloq xo’jaligida ishlab chiqarish xarajatlari va tannarxini tahlilining ahamiyati va vazifalari
2. Qishloq xo’jaligida ishlab chiqarish xarajatlari hajmining tahlili
3. Qishloq xo’jalik mahsulotlari tannarxining tahlili.

17.1. Qishloq xo’jaligida ishlab chiqarish xarajatlari va tannarxini tahlilining ahamiyati va vazifalari

Ishlab chiqarish xarajatlari mahsulot ishlab chiqarish bilan bog’liq bo’lgan sarf-xarajatlardir, yani Ishlab chiqarish xarajatlari deganda mahsulotlarni yetishtirish uchun sarf bo’lgan barcha moddiy va mehnat xarajatlari yig’indisi tushuniladi.Bular – xom ashyo,materialar,urug’,o’g’it,yem-xashak,ish haqi va boshqalardir. Ishlab chiqarish xarajatlarining pul shaklida ifodalanishi tayyor mahsulot tannarxini tashkil qiladi. Ishlab chiqarish xarajatlari hajmini kamaytirish va mahsulot tannarxi darajasini pasaytirish, samaradorlikni oshirishning asosiy imkoniyatlaridan bo’lib hisoblanadi. Tannarxning pasayishi foydaning ko’payishi va rentabellikning oshishiga olib keladi. Shuning uchun ham ishlab chiqarish xarajatlari hajmi dinamikasini hamda o’simlikchilik va chorvachilik mahsulotlari tannarxi darajasi dinamikasini uzluksiz ravishda tahlil qilish muhim ahamiyatga egadir, chunki tahlil tufayli xarajatlarni kamaytirish va tannarxni pasaytirish imkoniyatlari aniqlanadi, natijada ulardan foydalanish bo’yicha chora-tadbirlar ishlab chiqiladi.