Korxona foydasining taqsimlanishi va ishlatilishi

Kirish

Mavzuning dolzarbligi. Mahsulottannarxikorxonayokiishlabchiqarishbirlashmasimoliya-xo‘jalikfaoliyatininghammatomonlariniaksettiruvchiko‘rsatkichdir.

Hozirgivaqtdaishlabchiqarishtizimidabirlashmavakorxonalarfaoliyatinibaholashdafoydaasosiyiqtisodiyko‘rsatkichqilibolingan. Ammobumahsulottannarxiko‘rsatkichiningahamiyatinikamaytiradi, degangapemas. Korxonalarningishlabchiqarish-moliyarejasinituzishdamahsulottannarxiiqtisodiyko‘rsatkichigaalohidaahamiyatberiladi.

Korxonalardamahsulottannarxinipasaytirishgaqaratilgane’tibor, muhimustivorvazifanihalqilishdaishlabchiqarishresurslarinito‘g‘risarflash, belgilangansarflashnormativlarigarioyaqilish, iqtisodqilishtartibiniamaldakengqo‘llashlozim. Shuninguchunhozirgisharoitdaishlabchiqarishxarajatlarinihisobgaolishvamahsulottannarxinikalkulyatsiyaqilishnito‘g‘ritashkilqilishgakattaahamiyatberilmokda.

Bugungikundakorxonalarfoydasinishakllanishjarayonivauningtaqsimlanishiharbirbirlashmadaishlabchiqarishhisobivatannarxnito‘g‘ritashkilqilishningimkoniyatlarinishakllantirganholdaquyidagilarnio‘zichigaoladi: avvaldanishlabchiqilganvatasdiqlangantexnologiyarejasiningmavjudligi, zamonaviyishlabchiqarishtalablarigamuvofiqishlabchiqarishxarajatlarime’yoriningmavjudbo‘lishi, omborxo‘jaliginingto‘g‘ritashkilqilinishivaishlabchiqarishzaruro‘lchovasboblarivamoslamalarbilanta’minlanganbo‘lishi, ishlabchiqarishxarajatlarininganalitikschoti, kalkulyatsiyaob’ektlarihamdakalkulyatsiyabirliginianiqlash, kalkulyatsiyamoddalari, kompleksxarajatlarmoddalarinomenklaturasiniishlabchiqish, kompleksxarajatmoddalarinikalkulyatsiyaob’ektlario‘rtasidataqsimlashusulinitanlashmuhimhisoblanadi.Ushbuholatmamlakatimizhududidamahalliylashtirishdasturinijadallashtirishdaengmuhimustuvorvazifalarnibelgilaydi. BuhaqidamamlakatimizrahbariI.A.Karimovmamlakatimizni 2014 yildaijtimoiy-iqtisodiyrivojlantirishyakunlariva 2015 yilgamo‘ljallanganiqtisodiydasturningengmuhimustuvoryo‘nalishlarigabag‘ishlanganVazirlarMahkamasiningmajlisidagima’ruzasidaquyidagichato‘xtalibo‘tdilar:«Mahalliylashtirishdasturlariniamalgaoshirishborasidato‘plagantajribamizbizningtashqiomillargabog‘liqligimiznikamaytirish, ichkitalabnishakllantirishvabozorlarimiznizaruriste’moltovarlarihamdabutlovchimahsulotlarbilanto‘ldirish, tashkiletilganishlabchiqarishquvvatlariningto‘liqfaoliyatko‘rsatishinita’minlash, valyutaresurslarinitejashvaulardanoqilonafoydalanish, aholibandliginita’minlashbo‘yichamuhimrolo‘ynashiniamaldatasdiqlamoqda»¹.Bubordaamalgaoshirilayotganislohotlarsamaradorliginioshirishdakorxonalardaxarajatlarnihisobga, xarajatlarnito‘liqvaishonchliaksettirishkorxonafoydasi, uningtaqsimlanishivaishlatilishinianiqmaqsadgayo‘naltirishdolzarbvazifalardanbiriekanligidandalolatberadi.