Корхоналарнинг ишлаб чиқариш самарадорлигини оширишда инвестицияон лойиҳалар ролининг илмий

Инвестиция фаолияти объектларини туркумлаш 
Молиявий инвестициялар 
объектлари 
Реал инвестициялар объектлари 
Давлат ва бошқа мулк эгалари 
томонидан чиқариладиган 
акциялар, облигациялар ва 
қимматли қоғозлар 
Иқтисодиётнинг барча 
тармоқларида янгидан 
яратиладиган ва 
модернизациялаштириладиган 
асосий фондлар ва айланма 
воситалари 
Давлат ва бошқа акционер-
банкларига қўйиладиган мақсадли 
жамғармалар 
Фан-техника маҳсулотлари, 
кашфиёт, ихтиролар, изланишлар, 
таъминот, кадрларни тайёрлаш ва 
қайта тайёрлаш 
Банк депозитлари ва бошқа 
мулкчилик объектлари 
Ғоялар, интеллектуал бойлик 
лар, муаллифлик ҳуқуқлари (ноу-
хау), тажриба ўрганиш ва алмашиш 
Турли шаклдаги мулкчиликка эга 
бўлиш ҳуқуқлари 
Ер, табиий ресурслар ва бошқа 
мулкчилик объектларига эга бўлиш 
ва фойдаланиш ҳуқуқлари 
Инвестиция фаолиятидаги субъектлар инвесторлар бўлиб, маҳаллий ва 
чет эллик фуқаролар, ҳуқуқий шахслар ёки давлат ҳисобланади. 
Инвестицияларни амалга оширишни эса, қабул қилинган буюртмаларни 

---

бажарувчиси сифатида, инвесторни топшириғи асосида инвестиция фаолиятини 
иштирокчилари таъминлайдилар. 
Инвестицияни ўз белгиларигақкараб қуйидаги шакллари мавжуд (2-
чизма): 
2-чизма.Инвестицияларнинг объектига кўра шакллари. 
Ҳақиқий (капитални ташкил этувчи) инвестиция (буларни айрим ҳолларда 
моддий ёки ишлаб чиқариш дейилади) бўлиб, буларга: 
а) асосий фондларга қўйилган маблағ; 
б) товар моддий қийматликларга қўйилган инвестициялар киради. 
Ҳақиқий инвестициялар деганда ҳақиқий активларга қўйилган маблағ 
тушунилиб, улар моддий ва номоддий кўринишда бўлади (айрим ҳолларда 
номоддий активларга қўйилган маблағ илмий техник ривожланишга асосланган 
бўлса, у ҳолда бу инновацион инвестиция ҳам дейилади). Хақиқий 
инвестициялар капитал қўйилма шаклида амалга ошади. 
Хақиқий лойиҳаларга қўйилган инвестициялар - вақтлар бўйича узоқ 
муддатли жараёндир. Шу сабабли баҳолаш жараёнда қуйидагиларга эътибор 
бериш керак: 
 
лойиҳанинг рисклилигига - харажатларни қоплаш муддати қанча узоқ 
бўлса унинг инвестицион рисклилиги шунча юқори бўлади; 
 
пулнинг вақтинчалик қиймати вақт ўтиши билан инфлция натижасида 
унинг қадр-қийматини йўқотиши; 

---

 
лойиҳанинг жозибадорлиги бошқа вариантларга нисбатан қўйилган 
капитални даромадлилик даражасини компания акцияси курс қийматини 
рисклилик даражаси камроқ бўлган шароитда имконият даражада ошириш, 
инвестор учун бу мақсадни аниқлаш имкониятини мавжудлиги.
Молиявий инвестиция - қимматли қоғозларга қўйилган маблағ бўйича 
кўпроқ улуш қўшганлар учун аҳамиятли бўлиб, турли ҳил молиявий қуроллар 
(активлар)га қўйилган маблағларга айтилади. Молиявий инвестициялар 
қуйидагилар киради: 

сбербанкларнинг жамғармалари; 

облигация; 

акция; 

пул маблағлари; 

депозит жамғармалар. 
Молиявий инвестициялашда институтларни юқори ривожланиши асосан 
хақиқий инвестицияларни ҳажмини ортишига олиб боради ва амалий ёрдам 
беради. Шундай қилиб, бу иккала форма бир-бирини тўлдирувчи ҳисобланади.