Ko’p o’zgaruvchili ko’phadlar halqasi” mavzusida yozgan kurs ishi ilmiy rahbar: Matematika kafedrasi o’qituvchisi Mirzakarimova. N


Ta’rif. Nolning bŏluvchilariga ega bŏlmagan A kommutativ xalqa butunlik sohasi deyiladi. Ta’rif



Download 1,11 Mb.
bet8/12
Sana03.04.2022
Hajmi1,11 Mb.
#525712
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Bog'liq
azimsher aka kurs ishi

Ta’rif. Nolning bŏluvchilariga ega bŏlmagan A kommutativ xalqa butunlik sohasi deyiladi.
Ta’rifA birli kommutativ xalqada har bir noldan farqli elementi teska-rilanuvchi bŏlsa, u holda A kommutativ xalqa maydon deyiladi.
Ushbu ta’rifdan va yuqorida keltirilgan jadvaldan foydalansak Q , R ,
Q [ INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m4f793edc.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m4f793edc.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m4f793edc.gif" \* MERGEFORMATINET ] xalqalarni maydon bŏlishiga amin bŏlamiz.
Ta’rif. Sonlardan iborat bŏlgan maydon sonli maydon deyiladi.
Eslatma. 2-teoremaga kŏra ixtiyoriy maydonda nolning bŏluvchilari yŏq, demak u butunlik sohasi.
Ta’rif. va b 0 F maydon elementlari bŏlsin. a sŏratli va b maxrajli kasr deb maydonning ab-1 kŏrinishdagi elementiga aytiladi va u  INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_mbb7b56a.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_mbb7b56a.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_mbb7b56a.gif" \* MERGEFORMATINET  orqali belgila-nadi.
Teorema (kasrlar ustida amallar). maydonda qŏyidagi xossalar ŏrinli:
(a) kasrning asosiy xossasi: (c0)  INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m6d930f83.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m6d930f83.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m6d930f83.gif" \* MERGEFORMATINET ;
(b) kasrlarni qŏshish qoidasi:  INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m75984746.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m75984746.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m75984746.gif" \* MERGEFORMATINET ,  INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m1b4e768c.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m1b4e768c.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m1b4e768c.gif" \* MERGEFORMATINET ;
(v) kasrlarni qŏpaytirish qoidasi :  INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_5dc0de52.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_5dc0de52.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_5dc0de52.gif" \* MERGEFORMATINET ;
(g) INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_73d441c0.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_73d441c0.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_73d441c0.gif" \* MERGEFORMATINET , agar ab  0.

Isbot. (a) Xaqiqatan,  INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m5d4e17f3.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m5d4e17f3.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m5d4e17f3.gif" \* MERGEFORMATINET = (ac)(bc)-1 = acc-1b = ab-1  INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m588a099b.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m588a099b.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m588a099b.gif" \* MERGEFORMATINET .

(b)  INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m2a61cf50.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m2a61cf50.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_m2a61cf50.gif" \* MERGEFORMATINET  = (a + c)b-1 = ab-1 + cb-1 =  INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_5d35fad8.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_5d35fad8.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_5d35fad8.gif" \* MERGEFORMATINET  bŏlgani uchun (a) ga kŏra  INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_a214aad.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_a214aad.gif" \* MERGEFORMATINET INCLUDEPICTURE "http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/34/d-33570/7z-docs/1_html_a214aad.gif" \* MERGEFORMATINET  bŏladi.

Sholgan hollar xuddi shunday tekshiriladi.



Maydon tushunchasini umumiy holga umumlashtirish natijasida jism tushunchasi vujudga keladi.
Ta’rifA birli xalqada har bir noldan farqli elementi teskarilanuvchi bŏlsa, u holda A xalqa jism deyiladi.
Nokommutativ bŏlgan jismga misolni qŏrish murakkab masaladir. Shunga qaramasda biz shunday misolni uchinchi semestrda keltiramiz.
Xulosalar. 1) Bugungi ma’ruza shuni kŏrsatdiki, ixtiyoriy maydonda xuddi sonli maydonlarga ŏxshab «arifmetik» xossalarga ega bŏlgan qŏshish, ayirish, kŏpaytirish va nolmas elementga bŏlish amallari mavjud ekan. Bu esa mulohazalarni nafaqat sonli maydonlar uchun, balki ixtiyoriy maydonlarda olib borishimizga zamin yaratdi.
2) Gruppa, xalqa, maydon tushunchalari algebra tushunchasini xususiy holi bŏlgani bois, ular uchun algebralar gomomorfizmi va izomorfizmi kabi tushunchalar bevosita beriladi va mustaqil ta’lim olishda ŏrganishga tavsiya etiladi.
3) Nokommutativ bŏlgan jismga misolni qŏrish murakkab masaladir.



Download 1,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish