Z … 17, 20, 25, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 100 va undan katta.
Y … 1,28; 4,09; 3,90; 3,80; 3,70, 3,66; 3,62; 3,61; 3,60
Yuklanish koeffistienti “KF” ikkita koeffistientlar ko’paytmasiga teng, ya’ni
KF KF
KF , bu erda:
KF
- tish uzunligi bo’yicha tarqalgan kuchlarni
notekisligini hisobga oluvchi koeffistient;
KF
- kuchni (yukni) dinamik ta’sirini
hisobga oluvchi koeffistient. (7)-jadvalda grafik asosda aniqlangan va GOST 21354-
75 ga kiritilgan “ KF ” qiymatlari keltirilgan. (8)-jadvalda dinamik koeffistient “ KF ” qiymatlari keltirilgan. (7)-jadvalda grafik asosda aniqlangan va GOST 21354-
75 ga kiritilgan “ KF ” qiymatlari keltirilgan. (8)-jadvalda dinamik koeffistient
“ KF ” qiymatlari keltirilgan.
“ KF ” qiymatlari.
7-jadval
b
bd d
|
Tishlarni ish yuzalari qattiqligi
|
HB ≤ 350
|
HB > 350
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
0,2
|
1,00
|
1,4
|
1,18
|
1,10
|
1,03
|
1,05
|
1,35
|
1,20
|
0,4
|
1,03
|
1,07
|
1,37
|
1,21
|
1,07
|
1,10
|
1,70
|
1,45
|
0,6
|
1,05
|
1,12
|
1,62
|
1,40
|
1,09
|
1,18
|
-
|
1,72
|
0,8
|
1,08
|
1,17
|
-
|
1,59
|
1,13
|
1,28
|
-
|
-
|
1,0
|
1,10
|
1,23
|
-
|
-
|
1,20
|
1,40
|
-
|
-
|
1,2
|
1,13
|
1,30
|
-
|
-
|
1,30
|
1,53
|
-
|
-
|
1,4
|
1,19
|
1,38
|
-
|
-
|
1,40
|
-
|
-
|
-
|
1,6
|
1,25
|
1,45
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
1,8
|
1,32
|
1,53
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Eslatma: I-ustun-tayanchga nisbatan tishli g’ildiraklar simmetrik bo’lgan hol uchun; II – simmetrik joylashmagan hol uchun; III – konsol bo’lganda vallarni
sharikli podshipniklarga o’rnatilganda; IV – rolikli podshipniklarga o’rnatilgan hol uchun.
|
KF -koeffistientni taxminiy qiymatlari.
8-jadval
Aniqlik darajasi
|
Tishlar ish
yuzalari qattiqligi HB
|
Aylana tezlik – υ, m/s
|
3
|
3÷8
|
8÷12,5
|
6
|
≤ 350
|
1/1
|
1,2/1
|
1,3/,1,1
|
> 350
|
1/1
|
1,15/1
|
1,25/1
|
7
|
≤ 350
|
1,15/1
|
1,35/1
|
1,45/1,2
|
> 350
|
1,15/1
|
1,25/1
|
1,35/1,1
|
8
|
≤ 350
|
1,25/1,1
|
1,45/1,3
|
- /1,4
|
> 350
|
1,2/1,1
|
1,35/1,2
|
- /1,3
|
Eslatma: jadvalda KF -ni to’g’ri tishli uzatmalar uchun qiymati, maxrajda
qiyshiq tishli g’ildiraklar uchun qiymati berilgan.
|
Ko’p hollarda tishlarda vujudga keladigan eguvchi kuchlanish vaqt o’tishi
F limb
bilan o’zgaradi, shuning uchun ruxsat etilgan kuchlanish “ 0
” ga bog’langan
holda aniqlanadi.
0
F limb
- “0” dan boshlanuvchi stikl uchun chidamlilik chegarasi
(bazaviy stikllar soniga mos keladi)
Ruxsat etilgan kuchlanishni tanlash usuli (GOST 21354-75 da keltirilgan) o’quv ishlarida birmuncha qisqartirish va ruxsat etilgan kuchlanishni quyidagi formula asosida aniqlash tavsiya etilgan:
[ F ]
0
F lim b
[ SF ]
(24)
bu erda: [SF] – xavfsizlik koeffistienti;
u quyidagicha aniqlanadi:
[SF ] [SF ]' [SF ]''
bu erda: [SF]/ - tishli g’ildirak materiali hossalarini notekisligini hisobga oluvchi koeffistient; Uning qiymati (3)-jadvalda keltirilgan. Tishlarni buzilmay ishlash ehtimoli 99% ni tashkil etadi.
Demak bu koeffistient tishli uzatmalarni javob berish darajasini ham belgilaydi. Ehtimollik darajasi 99% dan ortiq bo’lgan hollarda [SF]/ qiymati ham ortadi.
[SF]// - tishli g’ildirak materialini tanlash usullarini hisobga oluvchi koeffistient; bolg’alangan va shtamplangan materiallar uchun - [SF]// =1,0; prokat uchun -[SF]//
=1,15; quyma materiallar uchun -[SF]// =1,3;
F limb
Boshlang’ich egilish stiklida chidamlilik chegarasi “ 0 ” va [SF]/ -
xavfsizlik koeffistienti qiymatlari
9 – jadval
Po’lat markalari
|
Termik yoki
termoximik ishlov
|
Tishlar qattiqligi
|
0 MPa
F lim b
|
[SF]/
|
Yuza
bo’yicha
|
to’liq
|
40; 45; 50;
40X;
40XN;
40XFA
|
Normallangan, yaxshilash
|
HB180÷350
|
1,8HB
|
1,75
|
40X;
40XN;
40NFA
|
Hajmiy termik ishlov berilgan
|
HRC45÷55
|
500÷550
|
1,8
|
40XN;
40XN2MA
|
TVCh-da issiqlik ta’sirida
termik ishlov
|
HRC48÷58
|
HRC25÷35
|
700
|
1,75
|
20XN;
20XN2M;
12XN2;
12XN3A
|
sementitlangan
|
HRC57÷63
|
-
|
950
|
1,55
|
Tarkibida alyuminiy
saqlagan po’latlar
|
azotlangan
|
HB- 700÷950
|
HRC24÷40
|
300÷1,2HRC
to’liq
|
1,75
|
0
F limb
- chidamlilik chegarasidagi qiymatlari (9)-jadvalda keltirilgan;
qo’shimcha ravishda (3)-jadvaldan po’latni mexanik xossalari faqat termik ishlov natijasida o’zgarishi, hamda zagatovka o’lchamiga ham bog’liqligi keltirilganligi sababli foydalanish mumkin.
Reversiv uzatmalar uchun, tishlar yuzalarini almashib turishini inobatga olib, ruxsat etilgan kuchlanish qiymatini 25% kamaytirish tavsiya etiladi.
Tekshiruv hisoblarida GOST bo’yicha ruxsat etilgan kuchlanishni quyidagi bog’lanish orqali aniqlash tavsiya etiladi.
F
F lim
SF S
R
K XF ;
bu erda: (darajasi)
F limb -sikllar soni ekvivalent bo’lgan hol uchun chidamlilik chegarasi
F limb
F lim 0
K Fq
K Fd
K Fc
K FL
bu erda: KFq – tishlarni o’zgaruvchi yuzalarini shlifovka qilinish ta’sirini hisobga oluvchi koeffistient; agar shlifovka qilinmasa KFq=1 qabul qilinadi. KFd – o’zgaruvchi yuzalarni mustahkamlash va elektroximiyaviy ishlov berishni hisobga oluvchi koeffistient; agar bular ishtirok etmasa KFd =1 olinadi; KFL – ekvivalent va bazaviy stikllarga bog’liq bo’lgan davomiylik koeffistienti (ishlash vaqti). GOST barcha po’latdan tayyorlanadigan tishli uzatmalar uchun bazaviy stikllar soni bir xil, ya’ni
6
N F0 4 10 ; ekvivalent stikllar soni bazaviydan katta bo’lsa KFL=1,0; o’quv
prostessida uzatmalarni loyihalashda va tavsiya etiladi.
NFekv NF 0
bo’lganda KFL=1 qabul qilinishi
Ys - modulga bog’liq bo’lgan kuchlanish gradientini hisobga oluvchi
koeffistient bo’lib, o’quv loyihalarida modul 1÷8 mm da Ys =1,1÷0,92 bo’ladi.
YR – almashuvchi yuzalar notekisligini hisobga oluvchi koeffistient; uning qiymati polirovka qilingan, tekisliklardan tashqari, doim YR = 1 bo’ladi; KxF – tishli
g’ildirak o’lchamlarini hisobga oluvchi koeffistient; da 300 mm da KXF = 1,0;
da 800 mm
da KXF =0,95. GOST formulalariga kiruvchi koeffistientlar analiziga
binoan [σF] va F lim
larni aniqlash uchun koeffistientlarni qiymatlari kurs loyihalash
ishlarida taxminan 1 ga yaqin bo’ladi. Shuning uchun o’quv dargohida ruxsat etilgan kuchlanishlarni aniqlashda (24) formuladan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |