Конуссимон тишли узатмалар

50; (56); 63; (71); 80; (90); 100; (112); 125; (140); 160; (180); 200; (225);

250; 280; 315; 355; 400; 450; 500; 560; 630; 710; 800; 900; 1000; 1120;

1250; 1400; 1600.

Qavs ichidagi qiymatlardan foydalanish ayrim hollardagina tavsiya etiladi.

shart.
^de2

ning hisobiy va yaxlitlangan qiymatlari orasidagi farq 2% dan oshmasligi

Uzatishlar soni u ni nominal qiymati standart qatorga asosan yaxlitlanadi (GOST 12289-76):

1; (1,12); 1,25; (1,40); 1,60; (1,80); 2,0; (2,24); 2,50; (2,80); 3,15; (3,55);

4,00; (4,50); 5,00; (5,60); 6,3.
Qavssiz qiymatlardan foydalanish ko’proq tavsiya etiladi.
u ning hisobiy va yaxlitlangan qiymatlari orasidagi farq 3% dan oshmasligi

shart.

Tishli gardishning kengligi koeffistienti 

bRc

 ^b  0,3 Re

bo’lib, reduktorlarni

loyihalashda standart bo’yicha 12289-76).
^bRc
 0,285
qabul qilish tavsiya etiladi (GOST

K_Hβ qiymati, tish sirtining qattiqligiga binoan quyidagi dastlabki qiymatlari
olinadi. (1-jadval)
HB≤350 bo’lganda K_Hβ =1,2 - 1,35 HB≥350 bo’lganda K_Hβ =1,25 ÷1,45
Tekshirish hisoblashlarida yuklanish koeffistienti qiymati aniqlashtiriladi.
G’ildirak tishlari sonini aniqlash:

Shesternya uchun
Z_1min  17 cos₁ cos³ 

Z₁  18  32
oralig’ida tavsiya etiladi.

G’ildirak tishlari soni


Z₂  Z₁  u

(29)

Z₁ va Z₂ qiymatlar butun songa yaxlitlanib uzatishlar soni
u  ^{Z 2}
Z
va konus

burchagi ₂  arc tg u
1
aniqlashtiriladi.

Uzatmani tashqi aylana moduli qiymat yaxlitlanishi shart emas.
_{m } ^dl 2
e _Z2
bo’yicha hisoblanadi va olingan

Uzatmaning qolgan parametrlari 10-jadval bo’yicha hisoblanadi.

To’g’ri tishli konussimon g’ildiraklarning geometrik o’lchamlari

(₁   ₂
 90⁰
ва   20⁰ )

10-jadva.

Tashqi bo’luvchi diametr	^de2	de2 ^(8)-formula
Tashqi konus masofa	Re	R  0,5 de e sin 
Tishli gardishning kengligi	b	b  0,3 Re
O’rtacha konuslik masofa	R	R  Re  0,5b
O’rtacha aylana modul	m	m  me R Re
O’rta bo’luvchi diametr	d	d  mz
Bo’luvchi konus burchak		 2  arctg u; 1  90^0   2
Tishning tashqi balandligi	he	he  2,2 me
Tish kallagining tashqi balandligi	^hae	hae  me
Tish tubi tashqi balandligi	^hfe	hfe  1,2 me
Tish kallagi burchagi	 a	   ;    a1 f 2 a 2 f 1
Tish tubi burchagi	 f	  arctg ^h^fef Re
Tish uchi tashqi diametri	^dae	dae  de  2hae  cos 

To’g’ri tishli konussimon g’ildirak tishlarini egilishdagi kuchlanishga chidamliligini quyidagi formula vositasida tekshiriladi.

 _F 
F_t  K_F  Y_F
_F  b  m
 ^ _F ^
(30)

bu erda: K_F – tish egilishini hisoblashda yuklanish koeffistienti bo’lib, to’g’ri tishli silindrik g’ildiraklarniki kabi tanlanadi;
F_t – aylana kuch. Bu kuch o’rta bo’luvchi aylanaga qo’yilgan va unga urinma yo’nalishda deb faraz qilinadi.
_{F } 2T₂
t _d2

Y_F - tish formasi koeffistienti ekvivalent tishlar soni tanlanadi;
Z_ 
Z


c o s

ga binoan

Ν_F ≈ 0,85 – tajriba koeffistienti bo’lib, to’g’ri tishli konussimon uzatmani to’g’ri tishli silindrik uzatmaga nisbatan yuklanishini kamayishini e’tiborga oladi; m- o’rtacha modul.
Ruxsat etilgan kuchlanish [σ_F], silindrik tishli g’ildiraklarniki kabi qabul qilinadi.

Tishning o’lchamlari, tish sirti yuqori qattiqlikka ega bo’lganda egilishdagi mustahkamlik sharti asosida aniqlanadi. Bu holda egilishda loyiha hisobi o’rta modul bo’yicha olib boriladi.

m 
O’rta modulga nisbatan gardish kengligi koeffistienti
(31)

^ bm
 ^b 
m
Z₁
6sin ₁

Bu koeffistientning chegaraviy qiymati

^ bm max
_ Z₁
5,66  sin ₁

Hisoblashlar, silindrik tishli uzatmalardagi kabi, ^{ F }
Y_F

nisbiy qiymati kam

bo’lgan g’ildirak uchun olib boriladi.

6. Doiraviy tishli konussimon g’ildiraklar hisobining o’ziga xos

xususiyatlari.
Doiraviy tishli konussimon g’ildiraklarni hisoblash (4-rasm) biekvivalent hisoblashlar: birinchidan, doiraviy tish to’g’ri tishga, ikkinchidan, konussimon g’ildirak silindrik g’ildirak bilan almashtirib amalga oshiriladi.
Hisoblash formulalari silindrik qiya tishli g’ildiraklarni hisoblash formulalariga o’xshash ko’rinishga keltiriladi.
Geometrik parametrlarning nomlanishi va belgilanishi standartlashtirilgan

(GOST 19326-73). Tishning qiyalik burchagining o’rtacha qiymatini
  35⁰
deb

belgilash tavsiya etiladi. Geometrik o’lchamlarni hisoblash formulalari 11-jadvalda keltirilgan.
Qiya va doiraviy tishli konussimon g’ildiraklarning geometrik o’lchamlarini

aniqlash. (₁   ₂
 90⁰
uchun)

11 – jadval.

Tashqi bo’luvchi diametr	de 2 28-formulaga binoan aniqlanadi. ^de2 de1  e 1
Tashqi yon modul	^de1 ^d mte   ^e^2 z1 z2
Tashqi konus masofa	Re  0,5mte z ^2  z ^2 1 2
Gardish kengligi	b  0,3Re
O’rta konus masofa	R  Re  0,5b
O’rtacha normal modul	m  m ^1 0,5 ^b^cos n te ^R ^  e 

Tishning o’rtacha qiyalik burchagi	  15  30^0 - qiya tishli g’ildirak   30  40^0 -doiraviy tishli g’ildirak
Tishning tashqi balandligi	he  2mte cos  0,1
Tish kallagining tashqi balandligi	hae1  mte  cos (1 x1) hae2  2 mte  cos  hae1
Tish tubining tashqi balandligi	^hfe1 ^^he ^^hae1^;^hfe2 ^^he ^^hae2
Bo’luvchi konus burchak	2  arctg z2 z1 ; 1  90^0 2
Tish tubi burchagi	  arctg ^h^fe^1;   arctg ^h^fe^2f 1 Re f 2 Re
Tish kallagi burchagi	^a1 ^^f 2 ^;^a2 ^^f 1
Tish uchining tashqi diametri	dae1  de1  2hae1  cos 1; dae2  de2  2hae2  cos  2;
Shesternyada radial siljish koeffistienti (tavsiya etiladi)	 1  cos^3  ^x^1^^2^1^2   u  ^z1
Shesternyada tangenstial siljish koeffistienti, u  2,5 bo’lganda	  15  29^0 da x1  0,07  0,01u  2,5   29  40^0 da x 1  0,11  0,01u  2,5

Loyiha hisobi g’ildirakning tashqi bo’luvchi diametri qiymatini (28)-

formula aniqlashdan boshlanadi. Hisoblangan
^dl 2
qiymat standart qator (GOST

12289-76) bo’yicha eng yaqin qiymatga yaxlitlanadi.
Tashqi konus masofasiga nisbatan tish gardishi kengligi koeffistienti
_bRe  0,3 qiymatda olinishi kerak.
Harakat parametrlarini tanlashda b≤10m_te sharti bajarilishiga ahamiyat berilishi kerak. m_te - tishning tashqi yon aylana moduli.
Doiraviy tishning egilishdagi kuchlanish bo’yicha chidamlilikka tekshirish formulasi, qiya tishli silindrik g’ildiraklarnikiga o’xshashdir.

 _F 
F_t  K_F  Y_F  Y_
b m_n
 K_F
  _F 
(32)

bu erda:
_{F } 2T₂
t _d2
 ^{2T2  cos} - aylantiruvchi kuch
m_n  Z₂

_mn - tishning o’rtacha normal moduli.
K_F - yuklanish koeffistienti

^KF
- yuklanishning tishlararo notekis taqsimlanishini hisobga olish

koeffistienti
^KF
 0,92 ;

Y_  1   ⁰
140 -tishning hisoblash sxemasidagi xatoligini kamaytirish

koeffistienti;
Y_F - tish formasini hisobga olish koeffistienti. Bu koeffistient ekvivalent

Z_  Z
cos  cos³ 
tishlar soni bo’yicha jadvaldan olinadi.

Konussimon reduktorning tishli uzatmasini 7 – aniqlik darajasida tayyorlash belgilanadi, lekin koeffistientlarning qiymatlarini silindrik tishli g’ildiraklardagi 8 – aniqlik darajasi bo’yicha olish kerak.
Konussimon doiraviy tishli uzatmaning yuklanish qobiliyati, konussimon
to’g’ri tishlinikiga nisbatan yuqori bo’lganidan tajriba koeffistienti _F e’tiborga olinmaydi (32 – formula).

2.