Konusli birikmalarda o‘zaro almashinuvchanlik

KESKICH KESUVCHI QISMINING GEOMETRIK PARAMETRLARI VA KESILAYOTGAN QATLAM TASNIFI

Материалшунослик ва машинасозлик кафедраси
Турсунов Т.М.
Ma’vzuning qisqacha mazmuni:

• Metallarni kesib ishlash sohasidagi dastlabki tushunchalar.
• Kesuvchi asbobning konstruktiv elementlari.
• Tokarlik keskichining kesuvchi qismi.
• Keskich kesuvchi qismining geometrik parametrlari.
• Kesilayotgan qatlam kesimi, uning qalinligi va kengligi.
• Keskichni o‘rnatishdagi xatolarni tuzatish va kinematik geometrik parametrlar haqida tushuncha.

Stanoklarda harakatlar asosiy va yordamchi harakatlarga bo‘linib, asosiy harakatning o‘zi bosh (yoki kesish) harakati (v) va surish harakati (s) ga bo‘linadi.
Har qanday kesish jarayoni uchun kesib ishlash sxemasini tuzish mumkin.
Kesish jarayonida zagotovkada quyidagi uchta yuza ajratib ko‘rsatiladi:
- ishlov beriladigan yuza (1), bu yuza ishlov berish natijasida qisman yoki butunlay kesib ajratiladi;
- ishlov berib ishlangan yuza (3), bu yuza qirindi olish natijasida hosil bo‘ladi;
kesish yuzasi (2), bu yuza ishlanayotgan zagotovkada kesuvchi asbobning bosh kesuvchi qirrasi vositasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri hosil bo‘ladi.
Metallarning kesib ishlanuvchanligi qirindi hosil bo‘lishi, yangi yuzalarning shakllanishi va ishlangan yuzalar sifatini ifodalovchi jarayonlarning umumiy qonuniyatlarida o‘z aksini topadi. Barcha konstruksion metallar shartli ravishda ularning qiyosiy kesib ishlanuvchanligi bo‘yicha 4 guruhga bo‘linadi:
onson ishlanuvchan jezlar, bronza, aluminiyning deformatsiyalanuvchi qotishmalari, yumshoq cho‘yanlar);
o‘rta darajada kesib ishlanuvchan (uglerodli va past legirlangan konstruksion po‘latlar, siluminlar, o‘rtacha qattiqliqdagi cho‘yanlar);
o‘rtadan pastroq darajada kesib ishlanuvchan (yuqori legirlangan martensit, martensit-ferrit, austenit-martensit sinfiga oid bo‘lgan po‘latlar, qattiq cho‘yanlar);