Konstruksiyalar

 
43-rasm.
100. Tayanchda qirqiladigan elementlarda qiya kesimlarning 
ko‘ndalang kuchlarga mustahkamligi qanday tekshiriladi?
Bunday elementda ma’lumki xavfli qiya kesim qirqilish 
burchagidan boshlanadi, ya’ni bu yerda h
0
 keskin kamayadi 
(44-rasm). Shuning uchun faqat birinchi h
0
 ko‘rib chiqiladi: h
0
 
≤ c = c
0
 ≤ 2h
0
 (95-savolga qaralsin), kesilish momenti moment 
M
b
 esa h
0 
dan foydalanib hisoblanadi.
 
 
44-rasm.
101. Tokchasi cho‘ziluvchi zonada bo‘lgan tavr kesimli  
elementlarning qiya kesimlari qanday hisoblanadi?
Bunday elementlarda tashqi yuk ustki qirrasiga emas, tok-
chaga qo‘yilgan bo‘ladi (84-savolga qaralsin). 1-holda darzlar 
tayanchning chetki qismlaridan boshlanganda (45-a rasm), de-
yarli barcha yuk kesimning bir tomonidan, tayanch reaksiya-

---

73
si esa boshqa tomonidan ta’sir qiladi. Shuning uchun ko‘nda-
lang kuch Q = Q
max 
qabul qilinadi (yuk ustki qirrasiga ta’sir 
qilgan dagidek  Q=Q
max
–qc, emas). 2-holda esa (45-b rasm). 
 
Q=Q
max
–m•q, qabul qilinadi, bu yerda m=c–c
0
. Qolgan hi-
soblar esa odatdagidan farq qilmaydi.
b)
a)