Konstitutsiyaviy

Soliqlar tizimi

 – bu tashkiliy-huquqiy va iqtisodiy birlikka 

ega bo‘lgan alohida soliqlar yig‘indisidir.

Hozirgi paytda O‘zbekiston soliqlar va majburiy to‘lovlar ti

-

zimida “Soliq kodeksi” 23-moddasiga asosan quyidagi soliqlar va 

majburiy to‘lovlar turlari belgilangan:

1) yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i;

2) jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i;

3) qo‘shilgan qiymat solig‘i;

4) aksiz solig‘i;

5)  yer  qa’ridan  foydalanuvchilar  uchun  soliqlar  va  maxsus 

soliqlar;

6) suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqlar;

7) mol-mulk solig‘i;

8) yer solig‘i;

9)  obodonlashtirish  va  ijtimoiy  infratuzilmani  rivojlantirish 

solig‘i;

10) transport vositalariga benzin, dizel yoqilg‘isi, gaz ishlat

-

ganlik uchun olinadigan soliq.

Boshqa majburiy to‘lovlarga esa, quyidagilar kiradi:

1) ijtimoiy jamg‘armalarga majburiy to‘lovlar;

- yagona ijtimoiy to‘lov;

-  fuqarolarning  budjetdan  tashqari  Pensiya  jamg‘armasiga 

sug‘urta badallari;

- budjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasiga majburiy ajrat

-

malar;

2) Respublika yo‘l jamg‘armasiga majburiy to‘lovlar:

- respublika yo‘l jamg‘armasiga majburiy ajratmalar;

- Respublika yo‘l jamg‘armasiga yig‘imlar;

3) davlat boji;

4) bojxona to‘lovlari;

5) ayrim turdagi tovarlar bilan chakana savdo qilish va ayrim 

xizmatlarni ko‘rsatish huquqi uchun yig‘im.

Bulardan qaysilari umumdavlat soliqlari va majburiy to‘lovlar 

bo‘lishi,  qaysilari  mahalliy  soliqlar  va  boshqa  majburiy  to‘lovlar 

bo‘lishi kodeksning shu moddasida belgilab qo‘yilgan.

---

528

Soliqlarni joriy qilish – bu hokimiyatning qonun chiqaruvchi 

organi bo‘lmish O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining vakola

-

tidir. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 123-moddasi

-

da “Soliqlarni joriy qilishga fakat O‘zbekiston Respublikasi Oliy 

Majlisi haqli”, – deb yozib qo‘yilgan.

Soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar bo‘lishi uchun quyidagi 

elementlar bo‘lishi shart:

soliq solish obyekti;

soliq solinadigan baza;

stavka;

hisoblab chiqarish tartibi;

soliq davri;

soliq hisobotini taqdim etish tartibi;

to‘lash tartibi.

Soliq  qonunida  bu  elementlarning  bo‘lmasligi  yoki  noaniq 

ifodalanishi  soliq  munosabatlarida  chalkashliklarni  yuzaga  keli-

shiga, qonun oldiga qo‘yilgan vazifalarni to‘liq bajarilmasdan qoli-

shiga sabab bo‘ladi.

Qonunchilikkk

a  asosan  Qoraqalpog‘iston  Respublikasi, 

viloyatlar va Toshkent shahar davlat hokimiyati organlari ma-

halliy soliqlarni joriy etish huquqiga ega. Bu mahalliy hokimi

-

yat organi o‘z huquqini amalga oshirishi va davlatning yuqori 

vakolatli  organi  tomonidan  ilgari  belgilangan  soliqlarni  biror 

turini  amalga  kiritishi  yoki  bunday  huquqdan  voz  kechishi 

mumkin. Bundan tashqari ular soliq to‘plamidan imtiyozlarini 

ham belgilash huquqiga ega.