Konfransinin

KÖVRƏK SÜXURLARDAN İBARƏT MƏHSULDAR 

LAYLARIN AÇILMASI PROSESİNDƏ QAZIMANIN 

REJİM PARAMETRLƏRİ 

Tələbə:                                                                                      Elmi  rəhbər: 

Qasımov  Famil  Şaqen  oğlu                      dos.  İbrahimov  Rafiq          

IVkurs,qrup287.5 

 

Dövrümüzün  ən  perspektivli  sahələrindən  olan  neft-qaz 

sektoru  elmin  müasir  texniki  və  texnoloji  kəşflərinə 

baxmayaraq  hələ  də  bir  çox  çətinliklərlə  qarşılaşmaqdadır. 

Həmin  çətinliklər  neftvermə  əmsalının  az  olması,  neftin  maya 

dəyərinin artması quyuların istifadədən çıxması kimi şəkillərdə 

təzahür  edir.  Bildiyimiz  kimi  istər  neftin  istərsə  də  qazın 

üstünlük  təşkil  etdiyi  məhsuldar  horizonlarda  lay  flüidinin 

quyuya süzülməsi quyudibi zonada gedir. Bu süzülmənin həm 

intensivliyi  həm  də  optimallığı  bir  çox  parametrlərdən  asılıdır 

ki, keçiricilik parametri bunlar arasında xüsusi yer tutur.  

Əgər  biz  keçiriciliyin  realizə  olması  üçün  gərəkli 

parametrlərə  baxsaq,  ilk  öncə  süxurun  struktur  və  tekstur 

tərkilərini  bilməliyik  ki,  daha  sonra    müəyyən  mülahizələr 

yürüdə bilək. Məlum olduğu kimi, təbiətdəki bütün maddələr o 

---

68 

 

cümlədən  süxurlar  müəyyən  möhkəmlik,  sərtlik,  abrazivlik 

kimi  bir  sıra  xassələrə  sahibdir.  Düzdür,  süxurlarda  mexaniki 

xüsusiyyətlərin hesabi  tənlikləri məsaməlik və qeyri  bircinslik 

dərəcəsi kimi bir sıra parametrlərə əsasən mürəkkəbləşir hətta, 

şərtixarakter  daşıyır,  lakin    sözü  gedən  xassələrin  qabarıq 

formaları  mövcuddur  və  neft  qaz  sənayesində  praktiki  olaraq 

olduqca  əhəmiyyətlidir.  Bu  sənayenin  əsas  məqsədi  olan 

əmtəəlik  məhsulun  əldə  olunması,  qazma  və  istismar 

proseslərinin kompleks şəkildə düşünülmsini zəruri edir. 

Qazıma  prosesində  quyudibizonanın  strukturunun  ideal 

bir şəkildə saxlanılması praktiki olaraq mümkün deyildir. Əgər 

həmin  zona  möhkəm  süxurlardan  ibarətdirsə,  quyuların 

tamamlanması  bütövlüyü  kifayət  qədər  saxlanılmiş  başlıca 

süzülmə  zonası  istismarçılara  təhvil  verilə  bilər,  lakin 

süxurların  kövrəkliyinin  çox  olduğu  halda  isə  yuxarıda  söz 

qeyd  etdiyim  kompleks  yanaşma  prinsipi  müəyyən  tədbirlərin 

görülməsini  zəruri  edir.  Buradakı  nəzərəalmalar  qazımanın 

rejim parametrlərinin mövcud vəziyyətin həlli üçün dəyişdirilib 

uyğunlaşdırılmasından ibarətdir 

Təklif  olunan  üsul  sözgedən  problemlərin  həllində 

müəyyən şərtlər nəzərə alınaraq universal xarakter daşıyır. Bu 

səbəbdən  üsulun  tətbiqini  və  inkişaf  etdirilməsini  məqsədə 

uyğun hesab edirəm.