Konfransinin

BUTADİEN-NİTRİL KAUÇUKU ƏSASINDA YAĞA-

BENZİNƏ DAVAMLI KOMPOZİSİYALAR 

Tələbə:                                                     Elmi rəhbər: 

Çopsiyeva Leyla                                     dos. Mövlayev İ.H. 

Qr. 327.5 Kurs: IV 

 

   Butadien-nitril  kauçuku  (BNK)  butadien  və  akril  nitrilin 

sopolimerləşməsindən  alınan  polimerdir.  Sopolimerləşmə 

prosesi  emulsiyada  aparılır  və  butadien,  akril-nitril 

komponentlərin  nisbətini  dəyişməklə  alınan  butadien-nitril 

polimerlərinin  xassələrini  lazımi  olan  istiqamətdə  dəyişmək 

olar. 

Alınan  sopolimerin  makromolekulu  bir-birini  əvəz  edən 

butadien və akril turşusunun nitrili manqalarından tərtib olunur. 

   [-CH

2

-CH=CH-CH

2 

-CH

2 

– CH-CH

2

-CH-CH

2

-CH-]

n 

 

                                                 CN         CH=CH

2 

Butadien-nitril  kauçuku  (sopolimeri)  bir  neçə  markada 

buraxılır:SKN-18,  SKN-26,SKN-40  VƏ  SKN-50.Burada 

rəqəmlər sopolimerin tərkibində olan akril turşusunun nitrilinin 

faizlə miqdarını göstərir. 

BNK  əsasında  kompozisiyaların  əsas  xassələri  birləşmiş 

akril-nitrilin  miqdarından  asılıdır.  BNK-da  birləşmiş  akril 

turşusunun  miqdarı  artdıqca  onların  möhkəmliyi,  bərkliyi, 

yeyilməyə,  karbohidrogenlərdə  şişməyə,istilikdən  qocalmaya 

müqaviməti artır, elastikliyi şaxtayadavamlılığı xeyli azalır. 

Biz  yağa-benzinə  davamlı  kompozisiya  hazırladığımızdan, 

SKN-40    və  SKN-50  markalardan  istifadə  edirik.  Çünki  akril 

turşusunun nitrilinin miqdarı yüksək olduğundan onun əsasında 

---

202 

 

alınan kompozisiyaların yağa-benzinə müqaviməti daha yüksək 

olur. 

Yağalara və aqressiv agentlərə qarşı davamlığına görə BNK 

müxtəlif  yağa-benzinə  davamlı  rezin  texniki  məmulatların 

(benzin  üçün  tutumlar,  borular,  ara  qatları,kipləşdiricilər) 

hazırlanmasında geniş tətbiq olunur. 

Butadien-nitril kauçuku  əsasında alınan məmulatların  yağa-

benzinə  davamlılığını  daha  da  artırmaq  üçün  hazırlanan 

kompozisiya  qarışığına  polivinilxlorid  əlavə  edilməsi  (10-15 

k.h.) məsləhət görülür. 

Polivinilxlorid  əlavə  edilmiş  butadien-nitril  kauçuku 

əsasında 

hazırlanan 

kompozisiyalardan 

hazırlanan 

məmulatların yağa-benzinə davamlılığı 10-20%

  

artır.