Konfransinin

 

QUYULARIN QAZILMASI ZAMANI BAŞ VERƏN 

NEFT-QAZ-SU TƏZAHÜRÜNÜN  YARANMA 

SƏBƏBLƏRI VƏ ONA QARŞI TEXNOLOJI 

TƏDBIRLƏRIN IŞLƏNMƏSI 

 

Magistr:                                                          Elmi   rəhbər: 

Mirzəyev  Bəhruz Lənkaran oğlu                   E.M.Süleymanov 

II kurs: Qrup A2227   

 

Təzahürə  qarşı  mübarizədə  ən  yaxşı  yolun  seçilməsi 

dedikdə,  bir  çox  quyuağzı  və  quyudibi  amillərin  nəzərə 

alınması  və  yaxşı  analiz  edilməsi  nəzərdə  tutulur.  Qazma 

zamanı  təzahür  baş  verdikdə  aşağıdakı  amillər  mütləq  nəzərə 

alınmalıdır: 

1.Vaxt 

Burada  əsas  iki  faktor  nəzərə  alınır.  Birincisi-gözləmə 

vaxtı, ikincisi tələb olunan ümumi vaxt.Gözləmə vaxtı dedikdə 

məhlulu  ağırlaşdırmaq    üçün  lazım  olan  vaxt  nəzərdə  tutulur. 

İkinci faktor isə ümumi prosesi(təzahürün dayandırılması) üçün 

lazım olan vaxtı göstərir. 

2.Quyuağzı təzyiq 

Bu  halda  quyuağzı  təzyiq  bizə  quyudibi  təzyiqlə  balans 

yaradaraq qazma zamanı təzahürün qarşısını almaq üçün tələb 

olunur.Təzahürün  qarşısını  alan  zaman  quyuağzı  təzyiq  limit 

həddə  qədər  çata  bilər.Bu    halda  qəza  xətti  açılır  və 

quyudibində təzyiqə nəzarət edilir. 

---

111 

 

3. Prosesin mürəkkəbliyi 

Prosesin  uyğunluğu-qismən  olsa  da  görülən  işin 

aparılmasının  əlverişli  olub-olmamasından  asılıdır.Əgər 

təzahürün  qarşısının  alınması  metodu  mürəkkəb  və  çətindirsə 

onda bu metodun etibarlılığı azalır. 

4 Quyudibində yaranan təzyiqlər 

Yuxarıdakı 

tələblərə 

baxmayaraq, 

əsas 

məsələ 

quyudibində  yaranan  qüvvələrdir.  Əgər  təzahürün  yaratdığı 

qüvvə  formasiyanın  götürəbiləcəyi  təzyiqdən  çoxdursa,  bu 

zaman  hidravlik  yarılma  baş  verməsi,  qrifonun  yaranması  ilə 

nəticələnməsi  böyük  ehtimaldır.  Buna  görə  də  quyudibində 

təzyiqi  stabil  saxlamaq,  təhlükəsiz  təzahürün  qarşısını  almağa 

kömək  edir.  Quyudibində  təzyiqi  olçmək  üçün  ekvivalent 

məhlul sıxlığı düsturundan istifadə olunur: 

 

 

 

      

 

 

 

 

 

 

-  ekvivalent  sıxlıq, 

  

 

=  ümumi  təzyiq, 

 

 

-  ümumi 

uzunluq. 

Burada   

 

 

-  ekvivalent  sıxlıq  verilmiş  həqiqi  vertikal 

dərinlikdə (TVD) məlulun sıxlığı nəzərdə tutulur.  

5.Qeyri-ənənəvi quyuya nəzarət üsulları 

Quyuya  nəzarət  üsulları  birçoxu    sabit  quyudibi  təzyiq 

prinsipindən  fərqli  prinsiplər  üstündə  inkişaf  etdirilməsi  üçün 

birçox  cəhdlər  edilmişdir.  Bu  prosedurlar  geolojik  sahəyə 

uyğun  spesifik  problemlər  üzərində  qurula  bilər.  Misal  olaraq 

aşağı  keçiricikli,  yüksək  təzyiqli,  struktur  olaraq  zəif  süxurlar 

böyük  hidrostatik  boğma  təzyiqinə  dözə  bilməz.  Tez-tez 

hallarda 

qeyri-ənənəvi 

metodlar 

quyunun 

pis 

dizayn 

edilməsindən    yaranan  situasiyaların  üstündən  gəlmək  üçün 

istifadə olunur. 

Ədəbiyyat: 

1. http://www.onepetro.org/search?q =Well control 

2.  "Definition  of  Well  Control  -  IADC  Lexicon."  IADC  Lexicon. 

N.p., 23 Apr. 2013. 

---

112 

 

3. Axundov  C. S Həsənov  İ. -Neft  və  qaz  quyularinin  qazilması- 

Bakı 2015