Konfransinin

QUYULARIN QAZILMASINDA QRİFON VƏ 

FONTANIN YARATDIĞI MÜRƏKKƏBLƏŞMƏLƏR VƏ 

ONUN ƏTRAF MÜHITIN EKOLOGİYASINA TƏSİRİ 

 

Magistr:                                                       Elmi rəhbər:                                                                                                                                    

Cəbiyev Fuad Natiq oğlu                            Dos.Zeynalov N.E.                                                   

QNMF, II kurs, qrup A2347 

 

Neft-  qaz  quyularının  qazılmasında  ən  böyük  təhlükəli 

proseslərdən  biri  qrifon  və  fontanın  baş  verməsidir.  Fontan 

adətən kəmər içi və yaxud kəmər arxasında fəzada olur. Qrifon 

isə  quyu  ətrafı  sahədə  baş  verir.  Qrifon  və  fontanın  yaranma 

səbəbləri müxtəlifdir. Belə ki, qrifonun baş verməsi o deməkdir 

ki, kəmər arxası fəza sementləndiyindən üst intervallarda aşağı 

intervallardan  sızan  qaz  biləvasitə  kəmər  arxasından  çıxa 

bilmədiyindən  üst  intervallarda  hidravlik  yarılma  nəticəsində 

keçiriciliyi  yüksək  olan  laylarda  özünə  yol  tapıb  yer  üstünə 

çıxır.  İlk  ərəfədə  çıxan  qazın  həcmi  az  olsada  sonradan 

getdikcə  bu  proses  böyüyür  və  ətraf  mühit  üçün  çox  böyük 

təhlükə yaradır.  

---

114 

 

İstehsalatdan  faktlar  məlumdur  ki,  quyu  ətrafında 

yaranan  qrifon  stationar  qazma  qurğularının  tam  uçulub 

dağılmasına səbəb olub. Bunlara misal: Neft daşları sahəsində 

qazılan  quyularda,  Kalmas  qazıma  idararəsində,  Kamoniqnatı 

sahəsində və s. göstərə bilərik. Quyuların inşası prosesində baş 

vermiş  qrifonları  göstərmək  olar.  Quyularda  fontanın  baş 

vermə səbəbləri müxtəlifdir.  

Bunlara  kəsilişdə  anomal  lay  təzyiqinin  olması,  qazma 

məhlulunun 

texnoloji 

parametrlərinin 

düzgün 

seçilməməsi,normativ  məlumatlara  düzgün  riayət  edilməməsi 

və  s.  ola  bilər.  Quyuların  qazılması  prosesində  qrifon  və 

fontanın  baş  verməsi  çox  vaxtı  quyuların  keyfiyyətsiz 

sementlənməsindəndə olur. Buna yararsız tamponaj sementinin 

tətbiqi,  sementləməsin  keyfiyyətinə  zəif  nəzarət,  profilaktik 

tədbirlərin aparılmaması səbəb ola bilər.