Konfransinin

 

QAZLİFT ÜSULU İLƏ İSTİSMAR OLUNAN 

QUYULARDA QEYRİ-NYUTON XASSƏLİ MAYELƏRƏ 

QARŞI MÜBARİZƏ TƏDBİRLƏRİ 

 

Magistr:                                                  Elmi rəhbər:                                                                    

Mehtiyev Salman Salman                      Dos. Sadıqov A.S                                                          

II kurs A2327                                                   

 

       Neft-qaz quyuları 3 üsulla istismar olunur: 

1)Fontan istismar üsulu 

2)Kompressor istismar üsulu 

3)Dərinlik nasos istismar üsulu 

---

99 

 

       Yuxarıda  qeyd  etdiyim  kompressor  istismar  üsulu  nefti 

quyu dibindən quyu ağzına qaldırmaq üçün effektiv üsullardan 

biridir.Kompressor  istismar  üsulu  sıxılmış  hava  və  qazın 

yüksək  təzyiq  altında  sıxılaraq  quyuya  vurulması  nəticəsində 

neftin  çıxarılması  prosesidir.Quyuya  vurulan  reagentlərin 

növünə görə kompressor istismar üsulu iki növə bölünür: 

1)Sıxlımış havanın quyuya vurualaraq neftin çıxarılması-Erlift 

2)Sıxılmış qazın quyuya vurularaq neftin çıxarılması-Qazlift 

       Erlift  istismar  üsulu  çox  geniş  yayılmamışdır.Buna  səbəb 

quyuya  vurulan  sıxılmış  havanın  neftən  ayrılmış  müyyən 

miqdarda  qazla  birləşərək  partlayış  törədən  qarışıq  əmələ 

gətirməsidir.  Bunun  əksi  olaraq  qazlift  istismar  üsulu  geniş 

yayılmışdır.Qazlift  istismar  üsulu  yatağın  göstəricilərindən  və 

geoloji-texniki  şəraitdən  asılı  olaraq  fasiləsiz  qazlift  istimar 

üsulu və fasiləli qazlift istimar üsullarına bölünür. 

       Fasiləsiz  qazlift  istismar  üsulu  sıxılmış  qazın  quyuya 

vurularaq  fasiləsiz  olaraq  neftin  quyu  dibindən  qaldırılması 

prosesidir. 

      Fasiləli  qazlift  istismar  üsulu  sıxılmış  qazın  fasilələrlə 

quyuya vurularaq neftin quyu dibindən qaldırlması prosesidir.                                                                                       

      Hal-hazırda kompressor üsulu ilə istismar olunan yataqların 

əksəriyyəti  insan  əli  dəymədən  avtomatlaşdırılmış  şəkildə 

həyata 

keçrilir.Qazlift 

quyularının 

avtomatlaşdırılması 

quyudakı  şəraitdən  asılı  olaraq  sıxılmış  qazın  quyuya 

avtomatik  şəkildə  vurulmasını  nəzərə  alır.

 

Quyuların  vaxtaşırı 

işləməsi zamanı, hər bir quyu üçün müəyyən edilmiş proqrama 

əsasən  qazın  verilməsilə  həyata  keçirilir.  Qazın    quyuya 

verilməsi  prosesi  müəyyən

 

təzyiqə  hesablanmış  elektrik 

kontaktlı manometrdən alınan siqnala əsasən dayandırılır. 

       Mənim toxunacağım əsas məsələ fasiləli və fasiləsiz qazlift 

istismar  üsulu  ilə  istismar  olunan  quyularda  neftin  tərkibində 

olan qeyri nyuton mayelərin neftin hərəkətinə maneə törətməsi 

və  müxtəlif  təhlükəli  hallar  yaratmasıdır.Hal-hazırda  Qeyri-

Nyuton  mayelərlə,yəni  Asfalten,Qətran  və  Parafin  çöküntüləri 

---

100 

 

ilə  mübarizə  əsas  məsələrdən  biridir.Bunun  üçün  də  neft-qaz 

quyularını  istismar  edərkən  bu  halların  yaranmaması  üçün 

müxtəlif tədbirlər həyata keçrilir. 

       Fasiləli  və  fasiləsiz  qazlift  istismar  üsulu  ilə  neft  qaz 

quyularını  istismar  edərkən  quyuya  vurulan  sıxılmış  qaza 

müxtəlif  həlledici  reagentlər  vurmaq  lazımdır.Quyuya  vurulan 

reagentləri 

ayrı  şəkildə  deyil,qarışıq  şəkildə  vurmaq 

lazımdır.Bunun  üçün  quyuya  vurulacaq  reagentləri,yəni 

Metanol,Sulfanol  və  Kanifolu  müəyyən  faiz  həddində  götürüb 

tərkib  hazırlamaq  lazımdır.Tərkib  şəklində  vurulan  reagentlər 

quyuda  olan  qeyri  nyuton  mayeləri  həll  edir,  birinci  və  ikici 

cərgə  boruların  divarında  sürüşkən  səth  yaradır.Bunun 

nəticəsində  quyu  optimal  rejimini  bərpa  edir  və  minimum  qaz 

sərfi 

ilə 

yüksək 

hasilat 

əldə 

edilir. 

       Görülən  işlərin  nəticəsi  olaraq  quyuya  vurulan  qaz 

sərfi,kompressor  stansiyasında  kompressorların  qızması  və 

əlavə  xərclərin  cəkilməsi  nəzərə  çarpacaq  dərəcədə  azalmış 

olur.Kompressor  stansiyasının  və  istismar  olunan  quyuların 

təhlükəsizliyi  təmin  olunur.Bu  halın  da  yaranması  neft 

sənayesində ən arzuolunan haldır.