Konfransinin

NEFT-QAZ KOMPLEKSİNİN İNKİŞAFININ İDARƏ 

EDİLMƏSİNİN TƏŞKİLATİ-İQTİSADİ 

MEXANİZMİNİN TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ 

 

Magistr:                                                    Elmi rəhbər: 

Əlləzov Pərviz Mərifət                             dos. A.İ.Mirheydərova   

I kurs, qrup:  A7218    

         

Neft-qaz  kompleksləri  mürəkkəb  idarəetmə  sxeminə 

malik  olan  istehsal,  təşkilati-iqtisadi  və  digər  vacib 

mexanizmləri  özündə  əks  etdirən  və  bir  çox  sahəvi  fəaliyyət 

növlərini  həyata  keçirən  quruluşlardır.  Neft-qaz  kompleksləri 

də  nəzərə  alsaq  ki,    mənfəət  üçün  çalışır  və  fəaliyyətini  bu 

istiqamətdə  qurur,    onda  deyə  bilərik  ki,  bu  komplekslərə  xas 

mexanizmlərinin  istər  yaxşı  təşkili,  istərsə  də  təşkil  olunmuş 

fəaliyyət 

mexanizminin 

daha 

səmərəli 

təşkili 

üçün 

təkmilləşdirilməsi  gələcək  üçün  olduqca  vacib  əhəmiyyət 

daşıyır.  

Təşkilati  mexanizmin  təkmilləşdirilməsi  daha  çox  ilkin 

mexanizmin təşkili zamanı yol verilən nöqsanlar sonrası və ya 

bir  çox  hallarda  əvvəlki  mexanizmin  işlək  olmadığı  hallarda 

həyata  keçirilir.  Bunlara  misal  olaraq  aşağıdakı  halları 

göstərmək olar. 

-  Kadr çatışmazlığı 

-  Texniki avadanlıqlar təchizatı 

-  Texnoloji geridə qalma və s. 

Yuxarıda  qeyd  olunan  və  digər  başqa  təşkilati 

mexanizmə  təsir  edə  biləcək  faktorların  hər  biri  vacibdir  və 

---

364 

 

sistem şəklində bir-birindən aslı olan bu amillərdən yalnız biri 

istənilən  şəkildə  təşkil  edilməsə  fəaliyyət  məqsədə  uyğun 

formada olmaz.  

Neft-qaz komplekslərindən danışarkən qeyd etməliyik ki, 

ümumi  şəkildə  iqtisadi  mexanizmdən  danışarkən,  sadəcə  bir 

əməliyyat şirkəti və  ya hər hansı bu sahədə fəaliyyət  göstərən 

aparıcı  şirkət  nöqteyi  nəzərdən  məsələyə  yanaşmaq  düzgün 

deyil.  Bu  səbəbdən  təkmilləşdirmə  haqqında  bəhs  edərkən 

ümumi  olaraqsahəyə  xas  və  nəzərdən  keçirilməsi  labüd  olan 

təşkilati-  iqtisadi  məsələlərə  baxmaq  daha  məqsədə  uyğundur.  

Neft-qaz  sənayesində  zərərlə  sonlanan  bu  sahənin  subyektləri 

də  vardır  ki,  onlar  digər  fəaliyyət  subyektlərinin  öz 

fəaliyyətlərinin  istər  qurulmasında,  istərsə  də  təkmilləşdirmə 

mərhələsində bu kimi subyektlərin fəaliyyətlərində rast gəlinən 

risk  istiqamətlərini  nəzərdən  keçirməli,  öz  fəaliyyətinin  həm 

ilkin  ,həm  də  sonraki  pillələrində  vacib  məsələləri  nəzərə 

almalıdır.  Bu  kimi  mənfi  hallara  misal  olaraq  deyə  bilərik  sırf 

neft-qaz  sənayesində  yaradılan  və  ümumi  əməliyyat  planını 

həyata  keçirən  şirkətlərdən  bəziləri  fəaliyyətini  sona  qədər 

yerinə  yetirə  bilməmiş,  iqtisadi  səmərəlilik  baxımından  ciddi 

mənfi  təsirlər  yaratmışdır.  Belə  ki,  sözü  gedən  əməliyyat 

şirkətlərinə  yüz  milyonlarla  dollar  vəsait  ayrılmış,  bu 

fəaliyyətin 

ürək  açan  olmaması  nəticəsində  şirkətlər 

fəaliyyətini dayandırmışdır.  

Yekun  olaraq,  onu  qeyd  edə  bilərik  ki,  bu  tip 

quruluşlarda istər təşkilati, istərsə də iqtisadi nöqteyi nəzərdən 

yanaşıldıqda baş verə biləcək hər hansı bir yanlış əməl iqtisadi 

zərər  və  ya  ən  pis  kompleks  sisteminin  fəaliyyətinin 

sonlanması ilə nəticələnə bilər.