Konfransinin

 

Ədəbiyyat 

1. 

“Электрическая система” vols. 2–3. Edited by V. A. Venikov. 

Moscow, 1971–72. 

2. 

Mel’nikov N. A., S. S. Rokotian, A. N. Sherentsis. Proektirovanie 

“Yüksək gərginlikli elektrik ötürücü xətləri 330–550 kv.” Moscow, 

1974. 

 

 

ELEKTRIK STANSIYALARDA VƏ 

YARIMSTANSIYALARDA AVADANLIQLARIN 

TEXNIKI VƏZIYYƏTININ QIYMƏTLƏNDIRILMƏSI 

 

Magistr:                                               Elmi rəhbər:                          

Cəfərov Zaur İlqar oğlu                          dos. Muradova R.Ə. 

II Kurs, Qrup A 5146 

 

Elektrik 

stansiyalarda 

və 

yarımstansiyalarda 

avadanlıqların 

texniki 

vəziyyətinin 

qiymətləndirilməsi 

sisteminin işlənib hazırlanması aktual məsələlər sırasındadır. 

Birincisi, 

bu, 

Azərbaycanda 

elektrik 

şəbəkəsi 

avadanlıqların  köklü  surətdə  köhnəlməsi  ilə  əlaqədardır.  Əsas 

avadanlıqların  kifayət  qədər  böyük  bir  hissəsi    normativ 

sənədlərlə müəyyənləşdirilmiş istismar müddətini bitirib və ya 

---

257 

 

öz istismar imkanlarının son həddində istismar olunur. 

İkincisi,  sadəcə  bir  yarımstansiya  (stansiya)  daxilində 

deyil,  həm  də  ümumilikdə  enerji  sistemi  daxilində  elektrik 

şəbəkəsi  avadanlığın  şərtsiz  qarşılıqlı  təsiri  mövcuddur  ki,  bu 

da  istismarda  olan  avadanlıqların  vəziyyətinə  və  işləmə 

rejiminə  əhəmiyyətli  dərəcədə  təsir  göstərir.  Həmin  qarşılıqlı 

təsirlərin  dərəcəsini  və  onların  qanunauyğunluqlarını  yalnız 

obyektin  bütün  elektrik  şəbəkəsi  avadanlığının  vəziyyətinin 

ümumiləşdirilmiş  qiymətləndirilməsinın  aparılması  zamanı 

təyin etmək mümkündür.  

Bizim  sistemlərdən  fərqli  olaraq,  Avropa  sistemlərin 

qarşısında elektrik avadanlığın istismar müddətinin uzadılması 

kimi vəzifələr qoyulmur, məsələ burasındadır ki, xarici təcrübə 

avadanlığın  istismar  müddəti  bitdikdən  sonra  onun  əvəz 

edilməsini  nəzərdə  tutur.  Bundan  başqa,  avadanlığa  xidmət 

göstərilməsi,  onu  diaqnostikası,  sınaqları,  tərkibi,  eləcə  də 

istismarı  üzrə  normativ  sənədlərdə  də  həmçinin  kifayət  qədər 

əhəmiyyətli fərqlər mövcuddur, bu da yerli enerji sistemlərində 

istismar olunan avadanlıqları üçün onların texniki vəziyyətinin 

qiymətləndirilməsi  istiqamətində  xarıcı  sistemlərin  tətbiq 

edilməsinə imkan vermir. 

Müasir  təcrübədə  ilkin  məlumatların  həcmindən  və 

tamlığından,  eləcə  də  texniki  diaqnostika  məlumatların 

təhlilinin  tətbiqi  sahəsindən  asılı  olaraq  daha  müfəssəl  surətdə 

təsvir edilmiş riyazi üsullardan istifadə olunur: 

- 

əyrilərin tanınmasının məntiqi üsullardan; 

- 

əlamətlərin bölünməsi üsullardan; 

- 

əlamətlərin  əhəmiyyətini  təyin  olunmasına  əsaslanan 

üsullar; 

- 

ehtimal nəzəriyyəsinə əsaslanan üsullar; 

---

258 

 

- 

informasiya nəzəriyyəsinə əsaslanan üsullar; 

- 

tanınmanın statistik üsulları və s. 

Üsullardan  hər  birinin  həm  üstünlükləri,  həm  də 

çatışmayan  cəhətləri  var.  Lakin  onların  böyük  əksəriyyətinin 

real istismar sistemlərində tətbiqi kifayət qədər çətin, mürəkkəb 

bir  məsələdir,  çünki  yarımstansiyalarda  istismar  edilən 

avadanlıqların bütün növlərinin vəziyyətinin kompleks şəkildə 

qiymətləndirilməsi zamanı artıq mövcud olan, bir çox hallarda 

isə  həm  də  müxtəlif  və  natamam  informasiya  əsasında 

avadanlığın  sonrakı  istismarı  ilə  bağlı  qərarların  qəbul 

edilməsinin,  mahiyyət  etibarilə,  çoxmeyarlı  məsələni  həll 

etmək tələb olunur.