Konfransinin

QUYULARIN QAZILMASI ZAMANI RİSKLİ 

VƏZİYYƏTLƏRİN TƏSNİFATI, 

QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ VƏ İDARƏ EDİLMƏSİ 

 

Tələbə:  

 

 

 

         Elmi rəhbər: 

Şahverdizadə Nərqiz Vaqif q.                   dos. G.V.Cabbarova 

IV kurs 2331.5 qrup               

 

Qazımanın risklə idarə edilməsi yerlə suyun dərinliyi ilə, 

əl  çatan  informasiya  ilə  və  vəziyyətin  mürəkkəbliyi  ilə 

müqayisə oluna bilər. Qazıma başlandıqca yeni informasiya əl 

çatan  olur  və  bəzi  qabaqcadan  deyilmiş  təhlükələrə  əvvəlki 

kimi  risk  təşkil  edə  bilər,  başqaları  –  yox.  Yeni  təhlükəli  rast 

gələ  yaxud  eyniləşdirilə  bilər,  artıq  eyniləşdirilmişlərin 

xarakteristikaları  dəyişə  bilər.  Beləliklə,  risklərlə  idarə  etmə 

layihənin  bütün  mərhələləridə  dövri  sürətdə,  yəni  qazımaya 

qədər, qazıma vaxtı və qazımadan sonra aparılmalıdır.  

Bu işdə struktur təklif edilir, hansı ki üç yaxud daha çox 

qatlardan  ibarət  olan  ağaca  bənzər  strukturda  təhlükələrin 

təşkilindən başlanır. Birinci səviyyə məqsəddir, ikinci səviyyə - 

risk  vəziyyətlərinin  bütün  əsas  kateqoriyalarıdır.  İlk  risk 

qruplarının eyniləşdirilməsi əsasən texniki qiymətləndirmələrə, 

beyin hücumuna, hesabatlara və əl çatan məlumatlara əsaslanır 

(qəzalar  haqqında  məlumatlar  bazası).  Üçüncü  səviyyədə  hər 

kateqoriya  bir  neçə  alt  kateqoriyalara  bölünür.  Hər  alt 

kateqoriya öz növbəsində alt kateqoriyalara bölünə bilər və s.  

Təhlükəyə 

nəzarət 

təhlükəsizlik 

baryerlərinin 

konsepsiyasına – İsveçrə pendirinin modelinə əsaslanmışdır.  

Bu  sadə  model,  təəccüblü  olsa  da,  faydalı  alətdir  – 

baryerlər  nə  qədər  çoxdursa,  yəni  pendir  parçaları  daha 

çoxdursa,  obyekt  daha  təhlükəsizdir  və  deşiklər  nə  qədər 

azdırsa, baryerin nöqsanı bir o qədər azdır.  

---

113 

 

İsveçrə  pendirinin  modeli  1990-cı  ildə  meydana 

gəlmişdir,  nə  zaman  ki,  Mançester  Universitetindən  psixoloq 

Ceyms  Rizon  qəzaya  aparan  səhvlər  silsiləsi  üçün  ağıllı 

metafora  fikirləşib  tapdı.  Bu  gün  bu  nəzəriyyə  risklərlə 

menecment  sahəsində  olan  mütəxəssislərə  yaxşı  məlumdur  və 

aviasiyada,  səhiyyədə  və  texnikada  fəal  surətdə  istifadə  edilir. 

Biz texnogen qəzaların qarşısını almaq üçün qazımada risklərlə 

idarə etmə zamanı onun tətbiq edilməsi imkanına baxırıq.  

Böyük  axma,  tullanış  yaxud  partlayış  və  bütün  digər 

təhlükələr,  məsələn  avadanlığın  nasazlıqları  yaxud  iş 

proseduralarına  riayət  edilməməsi  kimi  hər  bir  “hadisə”  üçün 

travmalar  yaxud  ekoloji  ziyan  kimi  nəticələrin  qarşını  alan 

“baryerlər” nəzərdə tutulur.